Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΤΑΛΗΣ

ΚΑΙ ΤΑ ¨ΚΑΡΤΑΛΕΙΑ¨ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ

ΒΟΛΟΥ ΚΑΙ ΤΣΑΓΚΑΡΑΔΑΣ

 

 Η προτομή του Ιωάννη Καρτάλη στη γενέτειρα του

Ο Ιωάννης Αντ. Καρτάλης γεννήθηκε στην Τσαγκαράδα το 1842. Αποφοίτησε από το ημιγυμνάσιο Ζαγοράς και μετέβη στην Αίγυπτο, όπου σπούδασε σε Γαλλική Σχολή. Επιδόθηκε με μεγάλη επιτυχία στο εμπόριο, καθώς και στη γεωργία - κτηνοτροφία. Με τα χρήματα που μάζεψε και ξοδεύοντας σχεδόν όλη του την περιουσία, το 1866 οργάνωσε στην Κρήτη σώμα εθελοντών - επαναστατών. Επανερχόμενος στην Αίγυπτο, εγκαταστάθηκε στη Βέγχα και ασχολήθηκε και πάλι με το εμπόριο. Το 1878 συντηρεί ανάλογο σώμα 100 ανδρών στην Θεσσαλική Επανάσταση, όπου πολέμησε και ο ίδιος στη μάχη της Μακρυνίτσας. Το 1888 κτίζει στο Καφρ Γκουνεμία εκκοκκιστικό εργοστάσιο βάμβακος. Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 προσπαθεί να οργανώσει αντάρτικα σώματα στην Μακεδονία. Από τις αρχές του 20^ου αιώνα εγκαθίσταται στο Βόλο, όπου από την 1/10/1907 χρημάτισε Δήμαρχος της πόλης, μέχρι την 21/6/1908  που απεβίωσε. Είχε επίσης εκλεγεί βουλευτής Βόλου το 1881, 1885, 1890 και Λαρίσης το 1905, ενώ διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής το 1905.

    Το εγκαταλελειμμένο σήμερα ¨Καρτάλειο Δημοτικό Σχολείο¨ Τσαγκαράδας

Με δωρεά του το 1870 κτίστηκε στην Τσαγκαράδα το Καρτάλειο Δημοτικό Σχολείο, το οποίο και αποτελεί αξιόλογο αντιπροσωπευτικό δείγμα τις νεοκλασικής αρχιτεκτονικής του Πηλίου και για το λόγο αυτό το 1985 χαρακτηρίστηκε από την πολιτεία ως ¨έργο τέχνης¨. Δωρεά του ήταν επίσης και το οικόπεδο του Γυμναστικού Συλλόγου Βόλου.

       Το ¨Καρτάλειο¨ κτίριο της Εμπορικής Σχολής Βόλου το 1924

Με τη διαθήκη του κληροδότησε 100.000 φράγκα, αφήνοντας εντολή να αγοραστεί μ΄ αυτά οικόπεδο, να κτισθεί Εμπορική Σχολή και να δοθεί στο Δήμο Παγασών (νυν Βόλου). Πράγματι το 1916 η χήρα του αδελφού του Αριστείδη, που είχε αναλάβει την εκτέλεση της διαθήκης, παραχώρησε στον Δήμο Παγασών το έτοιμο κτίριο της Εμπορικής Σχολής στη συμβολή των οδών Πολυμέρη - Κασσαβέτη.

        Το ¨Καρτάλειο Διδακτήριο¨ Βόλου σήμερα

Η Εμπορική Σχολή, που είχε ιδρυθεί το 1900, στεγάστηκε λοιπόν στο ¨Καρτάλειο¨ επί οικοπέδου 3.270 τ.πηχ. από το 1916 ως το 1955, οπότε το διώροφο κτίριο της κατεδαφίστηκε λόγω των ζημιών που υπέστη από τους σεισμούς. Στη συνέχεια το κτίριο ανακατασκευάστηκε, η Σχολή έγινε Οικονομικό Γυμνάσιο, ακολούθως ξανά Εμπορική Σχολή, παράλληλα έγινε το 3^ο Γυμνάσιο Βόλου, στη συνέχεια ξανά Οικονομικό Γυμνάσιο και κατόπιν πήρε τη σημερινή του  μορφή ως 1^ο Επαγγελματικό Λύκειο Βόλου, γιορτάζοντας το 2016 τα 100 χρόνια προσφοράς στη μαθητιώσα νεολαία. Σήμερα, στο ¨Καρτάλειο Διδακτήριο¨, εκτός από το 1^ο και 2^ο Επαγγελματικό Λύκειο (ΤΕΕ), στεγάζεται και το 5^ο Γυμνάσιο Βόλου.

 

Πηγές : Γ. Σούρλας ¨Οι πολιτικοί της Μαγνησίας¨, Αθήνα 2007, σ.184, 344  – Ν. Νικηταρίδης ¨Η Αίγυπτος, η Ελλάδα και η Αιγυπτιώτικη Προσφορά¨, Αθήνα 2007, σ. 46 – Απ. Κωνσταντινίδης ¨Οι Πηλιορείται εν Αιγύπτω¨, Αλεξάνδρεια 1936, σ.σ. 26-28 – www.ert.gr (10/5/2016) – www.tsagarada.gr (22/2/2017) – www.1epal-volou.mag.sch.gr (23/2/2017) – Φωτογραφία Καρταλείου 1924 : Στ. Στουρνάρα από το ΔΗΚΙ (www.anolehonia.blogspot.gr)

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ

Το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε στη νεότερη Αίγυπτο, 1798

Ο Ναπολέων Βοναπάρτης εκστράτευσε στην Αίγυπτο το 1798 και πιο συγκεκριμένα αποβιβάστηκε στην Αλεξάνδρεια την 1^η Ιουλίου. Η δε Γαλλική Κατοχή της Αιγύπτου διήρκησε τέσσερα χρόνια (1798-1801). Ο Ναπολέοντας διέταξε την εγκατάσταση γαλλικού, αραβικού και ελληνικού τυπογραφείου στη χώρα και την ίδρυση δημοσιογραφικών φύλλων. Όπως αναφέρει ο Ευγένιος Μιχαηλίδης, το πρώτο που είδε το φως στο Κάιρο, ήταν η εφημερίδα ¨Courier de l΄ Egypte¨ της οποίας κυκλοφόρησαν 116 φύλλα, από τις 28/8/1798 ως τον 6/1801, και περιείχε κυρίως χρονικά του Καΐρου και των περιχώρων, καθώς και ειδήσεις από τη Συρία, την Παλαιστίνη και την Ευρώπη. Κατόπιν, κυκλοφόρησε το περιοδικό ¨La Decade Egyptienne¨, από τις 10/10/1798 ως το 1801, περιέχοντας έρευνες και μελέτες των Γάλλων επιστημόνων στην Αίγυπτο. Αυτά τα δύο φύλλα αποτελούν τα πρώτα δημοσιογραφικά έντυπα της Αιγύπτου, μα και όλης της Μέσης Ανατολής.

Το πρώτο φύλλο στην Αίγυπτο – και στη Μέση Ανατολή – στην αραβική γλώσσα ήταν η ¨Εφημερίς του Χεδίβη¨ που κυκλοφόρησε στο Κάιρο το 1812. Το πρώτο φύλλο στην ιταλική γλώσσα ήταν η εφημερίδα ¨Lo Spettatore Egiziano¨ στα 1845 και ακολούθως, το 1862, τα δύο ελληνικά, η εφημερίδα ¨Η Αίγυπτος¨ και το περιοδικό ¨Ο Ιατρός του Λαού¨ με εκδότη τον Διονύσιο Οικονομόπουλο. Και τα τρία είδαν το φως στην Αλεξάνδρεια. Ακολούθησε η κυκλοφορία φύλλων στα αγγλικά (1881), γερμανικά (1883), περσικά (1903), μαλτέζικα (1909), αρμένικα (1913) και εβραιο-ισπανικά (1924).

Το πρώτο βιβλίο που εκδόθηκε στην Αίγυπτο φέρεται να είναι στα 1798 το ¨Alphabet arabe, turk et persan, à l'usage de l'Imprimerie orientale et française¨, ενώ το πρώτο ελληνικό βιβλίο που εκδόθηκε στη Νειλοχώρα ήταν η ¨Αρκαδιακή Οικογένεια¨ του Ευθυμίου Λουκά, το οποίο τυπώθηκε το 1853 στο τυπογραφείο του Ευρωπαϊκού Ταχυδρομείου της Αλεξάνδρειας.

Το Μάρτιο του 1902 εγκαινιάστηκε στο Μπουλάκο το Αιγυπτιακό Εθνικό Τυπογραφείο και με την ευκαιρία αυτή ο Μπονόλα κατέγραψε ορισμένες πληροφορίες σχετικά μ΄ αυτό στο ¨Messagiere Egizziano¨ που αξίζει να αναπαραχθούν :

¨Κατά το 1816, όταν κανένα τυπογραφείο δεν υπήρχε σε όλη την Ανατολή, εκτός από ένα στην Κωνσταντινούπολη, ο ηγεμόνας της Αιγύπτου Μωχάμεντ Άλη θέλοντας να ιδρύσει ένα κατόρθωσε να πετύχει από την Αυστριακή Κυβέρνηση την άδεια όπως ένας νέος Μαρωνίτης ονομαζόμενος Μεσαμπίχι παραμείνει στο Βασιλικό Τυπογραφείο του Μιλάνου, διδασκόμενος την τυπογραφική τέχνη. Στο Μιλάνο, ο Μεσαμπίχι δεν σπούδασε μόνο την τυπογραφική, αλλά και την χυτική τέχνη, επιστρέφοντας δε στην Αίγυπτο έλαβε την εντολή να διδάξει την τυπογραφική και σε άλλους Αιγυπτίους, ενώ ταυτόχρονα ο Μωχάμεντ Άλη κατόρθωσε να εκπαιδευτεί στο Ιεροσπουδαστήριο του Άζχαρ ένας αριθμός νέων γραφόντων απταίστως την αραβική και την τουρκική. Αυτοί θα ήταν οι πρώτοι στοιχειοθέτες Άραβες. Από το Μιλάνο κομίστηκαν τα πρώτα μηχανήματα, τα οποία και εγκαταστάθηκαν στο Κάιρο, όπου μετά από λίγο μάθαιναν την τέχνη της κατασκευής τυπογραφικής μελάνης. Κατά τον Αύγουστο του 1822 το αραβικό τυπογραφείο άρχισε να εργάζεται στην αραβική, τουρκική, ελληνική και ιταλική γλώσσα, ενώ αρχιεργάτης διορίστηκε ένας Γερμανός. Το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε ήταν η ¨Στρατιωτική Προπαιδεία¨, εκδοθείσα χάριν των Αιγυπτίων αξιωματικών που βρίσκονταν σε εκστρατεία στην Άνω Αίγυπτο. Κατόπιν δημοσιεύτηκε ένα είδος αραβικής γραμματικής, συγγραφείσα από κάποιους Άραβες σοφούς. Κατόπιν εκδόθηκαν μερικά στρατιωτικά βιβλία, ένα εγχειρίδιο βαφικής, ένα ιταλοαραβικό λεξικό και μία μάλλον φανταστική ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου σε μετάφραση από τα ελληνικά. Τα δημοσιευόμενα βιβλία αγοράζονταν σε μεγάλες ποσότητες, αλλά αυτό γινόταν μόνο προς ευαρέσκεια του ηγεμονικού ιδρυτή του αραβικού τυπογραφείου, παρά προς χρήση των αγοραστών. Περιέργως δεν δημοσιεύονταν κοράνια, αφού οι σέχηδες εναντιώνονταν σ΄ αυτό, αφού ήθελαν να διατηρήσουν το μονοπώλιο των χειρογράφων.

Ο Ιταλός γεωλόγος Μπρόκι, ο οποίος είχε κληθεί να υπηρετήσει την κυβέρνηση του Μωχάμεντ Άλη και πέθανε στο Χαρτούμ, αφηγείται ως εξής το πώς γεννήθηκε η λογοκρισία στην Αίγυπτο : Κάποιος Κάρολος Μπιλότι, καθηγητής μαθηματικών και πολιτικός εξόριστος από τη Σικελία, συνέθεσε ένα μεγάλο ποίημα υπό τον τίτλο ¨Η θρησκεία των Ανατολικών λαών¨, το οποίο και έδωσε στο τυπογραφείο του Μπουλάκου προς εκτύπωση με μορφή φυλλαδίων. Αλλά μόλις εκδόθηκαν τα πρώτα φυλλάδια, ο Άγγλος Πρόξενος Σαλτ εξεγέρθηκε και λέγεται πως παρέστησε το ποίημα και τον ποιητή στο Μωχάμεντ Άλη με τα μελανότερα χρώματα. Ο Αντιβασιλέας καταλήφθηκε από σφοδρότατη οργή και διέταξε την εξαφάνιση όλων των φυλλαδίων και την καύση του χειρογράφου που βρισκόταν στο τυπογραφείο. Φοβερή ήταν η οργή του και κατά του δύστυχου Μεσαμπίχι, ο οποίος παρότι διατάχθηκε, δεν τόλμησε να παρουσιαστεί μπροστά στον ηγεμόνα, ζητώντας από μερικούς υψηλά ιστάμενους να τον εξευμενίσουν. Τελικά το ζήτημα κατέληξε σε διαταγή του Αντιβασιλέα σύμφωνα με την οποία τίποτε δεν θα δημοσιευόταν στο μέλλον χωρίς την έγκριση του. Κάπως έτσι γεννήθηκε η λογοκρισία στην Αίγυπτο¨.

Το τυπογραφείο του Κωνσταντίνου Τσούμα , Κάιρο 1951

Και επειδή περί τυπογραφίας ο λόγος, ας καταγράψουμε όσα ελληνικά τυπογραφεία και πολλές φορές εκδοτικοί οίκοι έχουμε βρει πως λειτούργησαν στην Αίγυπτο, στα οποία, εκτός των άλλων, εκτυπώθηκε η πλειοψηφία των πάνω από 3.000 αιγυπτιώτικων βιβλίων κάθε είδους και των πάνω από 400 αιγυπτιώτικων δημοσιογραφικών εντύπων από το 1862 ως το 1962 :

Αλεξάνδρεια : ¨Ο Νείλος¨ (ιδρύθηκε το 1862), Ηλία Π. Ζαγγλή και Φερδινάνδου Όδδη, ¨Αρκάδιον¨, ¨Ο Κοραής¨ του Ηλ. Ζαγγλή, ¨Η Ηχώ¨, Μιχαήλ Κ. Νομικού, ¨Το Εμπόριον¨ του Ι. Μούσκου, Κοσμά Κ. Νομικού, Αδελφών Κουρμούζη, ¨Αλεξάνδρεια¨, ¨Ημερήσια Νέα¨, ¨Ελπίς¨, Ξενοφώντος Ν. Σάλτη, Αναστασίου Βιτάλη, Β. Πενάσων, ¨Η Ομόνοια¨, Βιτάλη και Μανουσάκη, ¨Η Μεταρρύθμισις¨, ¨Ο Τηλέγραφος¨, ¨Ελπίς¨ των Π. Γριτσάνη και Στ. Δαβιδοπούλου, Ιωάννου Κ. Λαγουδάκη, Βιτάλη και Λημνίου, Γεωργίου Τηνίου, ¨Ο Ταχυδρόμος¨, ¨Η Θρησκευτική Φωνή¨, Θ.Ε. Κασιμάτη και Κ. Ιωνά, ¨Ερμής¨, Σ.Σ. Ροδινού, ¨Κόσμος¨, Κ.Α. Φακού, Αργ. Κ. Δρακόπουλου, Πατριαρχικό Τυπογραφείο, ¨Άγιος Μιχαήλ¨ των Σ. και Γ. Βαλλινάκη και Απ. Γλου, Βικεντίου Αδαμαντίνου, Ε.Σ. Βαλλινάκη, Ν. Φραγκούλη, Ν. Δενδρινού, ¨Η Πρόοδος¨ του Δενδρινού, Μπαβέα και Σία, ¨Εφημερίς¨, ¨Γκούτεμβεργ¨ του Γ.Δ. Γεωργιάδη, Ν. Μητσάνη, Π. Καλαβίτη και Ε. Κατσικαδέλη, Ηνωμένα Τυπογραφεία ¨Ταχυδρόμου και Εμπορίου¨, ¨Εμπορίου¨, ¨Αγών¨, ¨Ανατολή¨, ¨Το Μέλλον¨, ¨Αθηνά¨, ¨Η Πρόοδος¨, ¨Le Progres¨ του Γ. Μπόλλα και Σία, Αδελφών Ιωσηφάκη, Αδελφών Σάββα Σαρρή, Ιωάννη Γ. Κεχαγιά, ¨Η Ημέρα¨, Α. Προκάτσια, Μ. Αρναούτογλου, ¨Μέση Ανατολή¨. Κάιρο : Μ.Κ. Νομικού (ιδρύθηκε το 1877), Γεράσιμου Γ. Μαζαράκη, Ιάκωβου Σ. Σταύρου, Π. Πένεση και Σία, ¨Ελληνικόν¨, Βαφείδου και Πολίτου, Λ. Φώσκολου, Ιωάννου Πολίτου, Α. Κωσταλιόλα, ¨Κάιρον¨, Εμμ. Δαμιανού, Λέοντος, Τ. Τσιχλάκι, ¨Τα Νέα¨, ¨Κοραής¨ του Νικολάου Κ. Δαμιανού, Κ. Ευαγγελίδου, Χαρμάλεν, ¨Φως¨, ¨Ασμοδαίος¨ του Τ.Μ. Τσιχλάκη, ¨Librairie d΄ Art¨ του Σταυρινού και Σία, Αδελφών Κουμαριανού, Κ. Κουμαριανού, Παν. Φ. Μπαγάνη, Τ. Κορύλλου, Ηλία Α. Κοέν, Societe d΄ Art Graphique, Αλέκου Γιούλη, Κ. Τσούμα και Σία, Societe Orientale Publicite, Αδελφοί Μενικίδου, Μ.Σ. Μενικίδου, Ε. Μενικίδου και Σία. Πορτ-Σάιτ : ¨Συνδέσμου¨, ¨Νέου Συνδέσμου¨, ¨Νέα Ηχώ¨, Αδελφών Ζαρρή. Ζαγαζίκ : Δημ. Φωτιάδη. Μιτ Γαμρ : Χ. Μιχαήλ. Σουέζ : Ελληνοαραβικόν.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΜΙΤΣΗ ΚΑΡΡΑ : Η ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΣΣΑ

ΠΟΥ ΝΤΟΥΜΠΛΑΡΙΖΕ ΤΗ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗ

 

Η Mαλαμίτσα Καπετανοπούλου γεννήθηκε στην Ισμαηλία το 1940. Πατέρας της ο Γιώργος Καπετανόπουλος από το Βόλο που εργαζόταν στο Τυπογραφείο της Εταιρείας της Διώρυγας του Σουέζ και μητέρα της η Κλεάνθη Σιφωνιού με καταγωγή από Σίφνο και Σύμη, ενώ ήταν παντρεμένη από το 1961 με τον Ελληνο-Αυστραλό Γιάννη Καρρά (Καραθανάση) από τα Κύθηρα, ποδοσφαιριστή της ΑΕΚ και κατόπιν ανταποκριτή του ¨Νέου Κόσμου¨ στο Μπρίσμπαν, ο οποίος και την πήρε μαζί του στην Αυστραλία.

Η οικογένεια το 1956 βρισκόταν στην Ελλάδα, όταν ξέσπασε η Κρίση του Σουέζ και ο πατέρας της αποφάσισε να μείνουν μόνιμα πλέον στην πατρίδα. Έτσι, με την αποζημίωση των Γάλλων άνοιξε στη Γλυφάδα το Snack-Bar ¨Express¨, το οποίο μάζευε τους Ιταλούς τραγουδιστές της περιοχής. Μία μέρα ζήτησαν να τους φτιάξει μία μακαρονάδα και ήταν τόσο πετυχημένη η ¨μπολονέζ¨ που μπήκε στον κατάλογο και έτσι το ¨Express¨ έγινε το πρώτο ιταλικό εστιατόριο στην Ελλάδα, συγκεντρώνοντας κάθε βράδυ όλο τον καλό τον κόσμο που ζητούσε φαγητό μετά από τα κέντρα διασκέδασης.

Την ίδια χρονιά (1956) η  Μίτση συμμετέχει στα Καλλιστεία και καταφέρνει μεταξύ 450 κοριτσιών να φτάσει μέχρι την τελευταία πεντάδα. Κατόπιν, αφού σπούδασε σε σχολή μοντελίστ, εργάστηκε αρχικά στην οικογενειακή επιχείρηση βοηθώντας τη μητέρα της στη μαγειρική και κατόπιν ως μοδίστρα στον Οίκο Τσοπανέλη, όπου έραβε φορέματα και η βασίλισσα Φρειδερίκη.

          Το 1965 η οικογένεια με τα δύο παιδιά τους επιστρέφουν στην Ελλάδα από την Αυστραλία και την ίδια χρονιά η Μίτση παίρνει μέρος σε ένα διαφημιστικό για προϊόντα μαλλιών, ενώ το 1969 γίνεται η σωσίας της Αλίκης με τη Φίνος Φιλμ, όπου εργάστηκε για δύο χρόνια, να τη χρησιμοποιεί στα δύσκολα και μακρινά πλάνα της λαμπερής πρωταγωνίστριας : Στην ¨Νεράιδα και το Παλικάρι¨, οπότε η Αλίκη ήταν έγκυος, στη ¨Δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά¨ στην σκηνή της επίθεσης των Ιταλών, κ.ά., έχοντας πάντα τις καλύτερες φιλικές σχέσεις με την Εθνική μας Σταρ.

          Σήμερα ζει στο Μπρίσμπαν μεταφέροντας στα αγαπημένα της πρόσωπα μοναδικές στιγμές από την Χρυσή Εποχή του ελληνικού κινηματογράφου.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΤΑΓΚΟ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ

 

Ο Αργεντινός Eduardo Bianco (1892-1958) έμεινε στη μουσική ιστορία ως ο ¨Βασιλιάς του Ταγκό¨. Συνέθεσε τραγούδια όπως τα ¨Κομπαρσίτα¨, ¨Πλεγκάρια¨, ¨Ποέμα¨ και ¨Ντεσίνο¨, κι ως μαέστρος μεγάλων αργεντίνικων ορχηστρών περιόδευσε ανά τον κόσμο, εμφανιζόμενος στα σπουδαιότερα κέντρα της εποχής μπροστά σε επιφανή μέλη της εκάστοτε κοινωνίας.

          Στην Ελλάδα ήρθε πολλές φορές στην εποχή της μεγάλης του δόξας, με την πρώτη στα 1929 εμφανιζόμενος στο αθηναϊκό ¨Σπλέντιτ¨, για να ακολουθήσουν τις επόμενες χρονιές εμφανίσεις στο ¨Κολιζέουμ¨, το ¨Καπιτόλ¨, το ¨Φεμίνα¨, κ.ά., ως το 1950 που σκιά πλέον του παλιού του εαυτού έκανε ένα τελευταίο πέρασμα από την ελλαδική πρωτεύουσα μαζί μονάχα με πέντε μουσικούς…

          Σταθμός των εμφανίσεων του στην Ελλάδα ήταν το 1937 όταν αντί 50.000 δρχ. έγραψε τη μουσική και 22 τραγούδια στην οπερέτα των Σακελλάριου-Ευαγγελίδη ¨Αρζεντίνα¨ που ανέβηκε στο θέατρο ¨Κεντρικόν¨ του Σαμαρτζή με τεράστια επιτυχία.

          Σ΄ αυτές τις παγκόσμιες τουρνέ του λοιπόν, δεν θα μπορούσε να μην επισκεφθεί και την Αίγυπτο, όπως τον Οκτώβριο του 1930 όταν και εμφανίστηκε στο αλεξανδρινό ¨Grand-Trianon¨ με τις εφημερίδες να γράφουν τα εξής :

          ¨Ο διάσημος Εδουάρδο Μπιάνκο, ο επονομασθείς ¨Βασιλεύς του Ταγκό¨ και η περίφημος αργεντινή ορχήστρα του, συγκειμένη εκ 14 μουσικών, ων τέσσαρες μουσικοσυνθέται, αρχίζει τας συναυλίας του την προσεχή Κυριακήν ώρ. 10 π.μ. εις το Τριανόν. Η ορχήστρα αύτη, αποτελούμενη από δύο κλειδοκύμβαλα, τρία βιολιά, εν κοντραμπάσο, τέσσαρας αοιδούς κιθαριστάς, τέσσαρας μπαντονεόνες και Τζαζ, είναι ικανή να εκτελέση την δυσκολωτέραν μουσικήν μετ΄ ακριβείας, λεπτότητος και ηδυπαθείας, πρωτοφανούς. Παγκοσμίως γνωστή η ορχήστρα αύτη, η οποία έσχε την υψηλήν τιμήν να παίξη ενώπιον των Βασιλέων της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ρουμανίας, θα αποτελέση, έπειτα από περιοδείαν εις όλας τας μεγάλας πόλεις της Ευρώπης, την κατακλείδα της σαιζόν εν Αλεξανδρεία. Η Διεύθυνσις του Τριανόν δεν εδίστασεν να προβή εις θυσίας μεγίστας, όπως προσλάβη την ορχήστραν του Εδουάρδου Μπιάνκο, η δια την οποίαν δαπάνη υπελογίσθη εις 35 λίρ. Αιγ. ημερησίως, μη συμπεριλαμβανομένων και των εξόδων του ταξειδίου του μουσικού τούτου θιάσου. Αλλ΄ η καλλιτεχνιή αύτη ομάς, δεν θα μείνη, δυστυχώς, επί πολύ μεταξύ ημών, καθότι έχει υποχρεώσεις να εκπληρώση αλλού, μόνον δε επί μίαν εβδομάδα θα την απολαύσωμεν και θα την χειροκροτήσωμεν την διάσημον αυτήν Ορχήστραν, την δικαίως ονομαζομένην Ορχήστρα των Βασιλέων και Βασίλισσαν των Ορχηστρών¨.

          Και επειδή η ιστορία γράφεται καλύτερα μέσα από τα λόγια των ίδιων των πρωταγωνιστών της, θα παραθέσουμε συνέντευξη του Μπιάνκο στον υπό το ψευδώνυμο ¨Σκαραβαίος¨ αρθρογράφο της αλεξανδρινής εφημερίδας ¨Ταχυδρόμος¨, που είδε το φως στις 31/10/1930 υπό τον τίτλο ¨Ένα τέταρτο με τον Βασιλέα του Ταγκό¨ :

          ¨Ένα τέταρτο ! Μόνο ένα τέταρτο ; Και να ήθελα, είναι ζήτημα αν θα μπορούσα να μείνω περισσότερο με τον συνθέτη των πιο αγαπημένων χορών της εποχής μας, Εντουάρντο Μπιάνκο. Θα νομίζετε, ίσως, ότι ο αρτίστας αυτός έχει όλο τον καιρό στη διάθεση του, όπως οι πιο πολλοί από τους συναδέλφους του στον κλάδο αυτό. Εγώ, ο ίδιος, ο οποίος δεν τον έβρισκα πουθενά στο διάστημα της ημέρας, είχα την ιδέα ότι μετετράπη σε περιηγητή και ότι γυρίζει να γνωρίσει την Αλεξάνδρεια, την οποία επισκέπτεται για πρώτη φορά και μαζί με την πόλη, τους κατοίκους της, μεταξύ των οποίων έχει τόσους θαυμαστές.

          Η ιδέα αυτή μου ενισχύθηκε όταν ως ώρα συνεντεύξεως μου όρισε το μεσημέρι ακριβώς. ¨Δεν μπορώ νωρίτερα, ξέρετε, γιατί κοιμάμαι πολύ αργά¨. Γλεντά, λοιπόν, και τη νύχτα μετά από τη συναυλία ; Όχι ! Ούτε την ημέρα, ούτε τη νύχτα ! Ο Μπιάνκο εργάζεται στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του, μαζί με τον ιδιαίτερο γραμματέα του, ο οποίος είναι και μουσικός στην ορχήστρα του. Κουβαλάει μαζί του ολόκληρο ντουλάπι με τα κατάστιχα, τα ¨κλασέρ¨ με την αλληλογραφία του, τις γραφομηχανές του, τα προγράμματα, τα έντυπα, τις φωτογραφίες, αναμνήσεις από μέρη που πέρασε. Βρίσκεται σε διαρκή αλληλογραφία με το Παρίσι, τη Ρώμη, το Μιλάνο, το Βερολίνο, τη Νέα Υόρκη.

          ¨Τι θέλετε να κάνω¨, είπε χαμογελώντας όταν διέκρινε την έκπληξη μου για το κινητό αυτό, αλλά οργανωμένο γραφείο. ¨Έχετε δίκιο ν΄ απορείτε, αλλά πρέπει να σημειώσετε ότι είμαι εγώ ο ίδιος ιμπρεσάριος του εαυτού μου. Ενεργώ, γράφω και δέχομαι προτάσεις εργασίας απ΄ ευθείας. Αλλά μήπως είναι μόνο αυτό. Κρατάω λογαριασμό με τον εκδοτικό οίκο του Παρισιού, για τα δικαιώματα που παίρνω ως συνθέτης, για τους δίσκους των ταγκό και για ένα σωρό άλλα¨.

          ¨Σας ζητώ συγνώμη για την εμπορική αυτή παρένθεση. Τώρα θα σας πω κάτι άλλο, για να καταλάβετε αν μου περισσεύει καιρός : Θα φύγω από την Αλεξάνδρεια, χωρίς να τη γνωρίσω, όπως έφυγα – ντρέπομαι που το λέω – από την Αθήνα, χωρίς να γνωρίσω τίποτα από τις αρχαιότητες της. Αυτό μας συμβαίνει σχεδόν σε όλους τους τόπους που πηγαίνουμε. Τους αφήνουμε χωρίς να τους γνωρίσουμε, κι έπειτα μετανιώνουμε γι΄ αυτό¨.

          Τον κοίταξα, ενώ μιλούσε. Αυτός ο γλυκύς, ο μαλακός άνθρωπος με το σχεδόν παιδικό χαμόγελο, που τη βρήκε τόση δραστηριότητα !

          Μιλούσε σιγά, βαθιά, αισθηματικά, όπως είναι τα τραγούδια της μακρινής του πατρίδας, που ακούσαμε στο ¨Τριανόν¨. Ανακάτευε τα γαλλικά του με αρκετά ιταλικά, αλλά και όταν ακόμη σχημάτιζε μερικές στρωτές γαλλικές φράσεις, νόμιζα πως μιλούσε ακόμη ιταλικά. Μα αυτό το ανακάτεμα έχει τέτοια χάρη, που θα μου κακοφαινόταν αν πρόφερε και μιλούσε διαφορετικά.

          ¨Άκουσα ότι η Ευρώπη λικνίστηκε μεθυστικά, χάρις στα δικά σας ταγκό. Σεις λοιπόν πρώτοι εισαγάγατε το ρυθμικό αυτό διάβολο ;¨.

          ¨Ναι. Το Παρίσι χόρευε σχεδόν άσχημα, όταν προ λίγων ετών έφθασα εγώ από το Μπουένος Άιρες. Πήγα μόνος, σχεδόν άγνωστος, χωρίς να ξέρω διόλου γαλλικά. Μολαταύτα, δεν άργησα να τοποθετήσω τις συνθέσεις που έφερα μαζί μου. Δέχθηκα την προσφορά ενός εκδότη για έξι ταγκό και σε λίγο σχετικώς χρονικό διάστημα τα χορευτικά ζεύγη για να εκφράσουν τη νέα ευχαρίστηση που ένοιωθαν, άρχισαν ταυτοχρόνως να τραγουδούν. Το όνομα μου άρχισε να γίνεται λαϊκό. Τότε μου πρότειναν να φέρω από την πατρίδα μου την ορχήστρα. Ήθελαν από τα ταγκό και τα τραγούδια μας να γνωρίσουν το λαό μας, την πατρίδα μας. Και έφερα την ορχήστρα μου για να παίξουμε στο θέατρο ¨Ολύμπια¨.

          ¨Ώστε είχατε ήδη σχηματίσει ορχήστρα στο Μπουένος Άιρες προτού κατεβείτε στην Ευρώπη ;¨.

          ¨Δέκα περίπου χρόνια πρωτύτερα. Εκτελούσαμε στα διάφορα κέντρα του Μπουένος Άιρες τα ταγκό που συνέθετα εγώ και άλλοι συνεργάτες μου, μπροστά σ΄ ένα κοινό, το οποίο διαρκώς ενθουσιαζόταν, αφού τόσο τα ταγκό, όσο και τα χαμηλά μας τραγούδια δεν έκαναν άλλο, παρά να εκφράζουν την ψυχή του. Αφού λοιπόν γυμναστήκαμε καλά, αφού βεβαιωθήκαμε ότι είχαμε κάτι δικό μας, κάτι αργεντινό να δείξουμε στους ξένους, αποφασίσαμε να ταξιδέψουμε. Στην αρχή με ρωτήσατε πότε μου ήρθε για πρώτη φορά η ιδέα της ορχήστρας ταγκό. Θα σας πω αμέσως, για να μη νομίσετε ότι από τον καιρό που γεννήθηκα δεν έκανα παρά ταγκό. Ήμουν κονσερτίστας. Έπαιζα βιολί στα διάφορα κονσέρτα. Μια βραδιά, τη στιγμή κατά την οποία εκτελούσα κάποιο κομμάτι, μου ήρθε νευρική κρίση και το χέρι μου άρχισε να τρέμει τόσο, που στάθηκε αδύνατο να συνεχίσω. Τι να κάνω ! Αισθάνθηκα την ανάγκη να συνθέσω. Να συνθέσω ένα δικό μου ταγκό. Την συνέχεια σας την είπα. Τα ταγκό μου αυτά είχαν την τιμή να εκτελεσθούν μπροστά στους Βασιλείς Ιταλίας, Ισπανίας και Ρουμανίας¨.

          ¨Πόσο καιρό μείνατε στο Παρίσι ;¨.

          ¨Τρία χρόνια. Έπαιξα στα καλύτερα θέατρα. Έπειτα ταξίδεψα στις χώρες που σας ανέφερα. Και θα ταξιδέψω ακόμη. Θέλω να παίξω στα μέρη που δεν πήγα. Και πρώτα απ΄ όλα το Λονδίνο. Και όταν γυρίσω όλα τα μέρη, και όταν ξεδιψάσω την περιέργεια όλων των λαών, τότε θα κατευθυνθώ στον τόπο μου και θα πάψω να παίζω. Καιρός να ξεκουραστώ πια¨.

          ¨Οι συνεργάτες σας στην ορχήστρα είναι, βλέπω, νέοι και συμπαθέστατοι. Δεν πιστεύω να είναι οι ίδιοι με τους οποίους αρχίσατε το στάδιο σας ;¨.

          ¨Βεβαίως όχι. Οι περισσότεροι σκόρπισαν. Έχω όμως τρεις-τέσσερεις από τους παλιούς, πιστούς και αφοσιωμένους. Άλλωστε, διαρκώς φέρνω μεταρρυθμίσεις στην ορχήστρα μου, διαρκώς φροντίζω να την καλυτερέψω¨.

          ¨Και είναι όλοι Αργεντινοί ;¨.

          ¨Όχι… Υπάρχουν μεταξύ αυτών και μερικοί ξένοι, Γάλλοι δηλαδή¨.

          ¨Πως δε στολίζετε την ορχήστρα σας και με μερικά ζωντανά άνθη της πατρίδας σας ; Αν δεν απατώμαι, σε κάποια παλιά φωτογραφία της ορχήστρα σας διέκρινα μια-δυο γυναίκες¨.

          ¨Ναι, άλλοτε είχα, μα τις κατήργησα. Έχω μεγάλη πειθαρχία μεταξύ των δικών μου και οι γυναίκες δεν είναι εύκολο να πειθαρχήσουν. Αλλά και αν ακόμα ήταν δυνατό να συμβεί αυτό, πάλι δε θα προσλάμβανα. Τι τα θέλετε, μια γυναίκα είναι πάντα πειρασμός, επικίνδυνος μάλιστα για μας, οι οποίοι είμαστε υποχρεωμένοι ν΄ αλλάζουμε διαρκώς τόπο και να προχωρούμε. Εκείνες αισθάνονται συχνά την όρεξη να σταματήσουν και να μείνουν¨.

          ¨Και μια τελευταία ερώτηση. Δεν αντέχω τον πειρασμό : Είναι αλήθεια πως σκοπεύετε να πάτε μαζί με την ορχήστρα σας στο Χόλυγουντ ;¨.

          ¨Δηλαδή βρίσκομαι σε διαπραγματεύσεις με δυο-τρεις αμερικανικές εταιρείες, οι οποίες μου πρότειναν να πάω, να γυρίσουμε ένα φιλμ ηχητικό. Με την ορχήστρα μου φυσικά. Δεν έλαβα όμως ακόμα καμία απόφαση¨.

          Τη στιγμή εκείνη, μια αχτίδα που μπήκε από το παράθυρο έσπασε επάνω στη διαμαντένια καρφίτσα της γραβάτας του και με θάμπωσε με μια δεσμίδα λάμψεων που έστειλε πίσω. Έστρεψα το κεφάλι και όταν εκείνος άλλαξε θέση την πρόσεξα. Είχε βασιλικό στέμμα. ¨Είναι δώρο της Βασίλισσας της Ιταλίας¨, μου είπε χαμογελώντας. ¨Δεν είναι το μόνο. Έχω και άλλα δώρα από τους άλλους βασιλείς¨.

          Η τελευταία λεπτομέρεια θα ήταν τελείως περιττή, αν δεν επρόκειτο ν΄ αποδειχθεί ότι η παθητική ¨Πλεγκάρια¨ του Εντουάρντο Μπιάνκο έφτασε να γοητεύσει και αυτούς τους εστεμμένους ακόμα. Το ταγκό είναι η εκδήλωση, είναι μια σπίθα της τρέλας της εποχής μας¨.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ