ΜΙΑ ΧΡΟΝΟΚΑΨΟΥΛΑ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ

ΕΠΑΥΛΗ ΣΑΛΒΑΓΟΥ

 

Μια ομάδα του Ανώτατου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, στα πλαίσια σωστικών ανασκαφών, ανακάλυψε μια σφραγισμένη κάψουλα από μόλυβδο τοποθετημένη μέσα στα θεμέλια της Έπαυλης Σαλβάγου στο ιστορικό κέντρο της Αλεξάνδρειας, αφού μία τέτοια τοποθέτηση συνηθιζόταν στις αρχές του 20^ου αιώνα.

Στο εσωτερικό της χρονοκάψουλας, οι αρχαιολόγοι βρήκαν μια συλλογή από σπάνια αιγυπτιακά νομίσματα που χρονολογούνται πριν από περισσότερο από έναν αιώνα, μαζί μ΄ ένα ελληνικό έγγραφο που καταγράφει την ανέγερση της έπαυλης το 1937.

Σύμφωνα με την αρχαιολογική ομάδα, η κάψουλα περιείχε δεκατρία νομίσματα διαφόρων ονομαστικών αξιών, από χάλκινα μιλλιέμ έως χρυσά νομίσματα αξίας 100 πιάστρων, που κάλυπταν την περίοδο βασιλείας του Σουλτάνου Χουσεΐν Καμέλ και του βασιλιά Φουάντ Α΄. Ανάμεσά τους υπήρχαν αρκετά ασημένια νομίσματα των 5, 10 και 20 πιάστρων, και τρία χρυσά νομίσματα των 20, 50 και 100 πιάστρων, που περιγράφονται ως μερικά από τα πιο σπάνια δείγματα στη σύγχρονη νομισματική ιστορία της Αιγύπτου.

Ο Αιγύπτιος Υπουργός Τουρισμού και Αρχαιοτήτων Σερίφ Φάθι δήλωσε ότι η ανακάλυψη αυτή προσθέτει μια νέα διάσταση στην πολυεπίπεδη ιστορία της Αλεξάνδρειας, αντανακλώντας το πλούσιο πολιτιστικό μωσαϊκό της πόλης και την επιρροή των ξένων κοινοτήτων της, οι οποίες συνέβαλαν στη διαμόρφωση της κοσμοπολίτικης ταυτότητας της.

Ο Γενικός Γραμματέας του Ανωτάτου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων, Μωχάμεντ Ισμαήλ Χάλεντ, τόνισε την ευρύτερη σημασία του ευρήματος, περιγράφοντάς το ως ¨έναν απτό σύνδεσμο μεταξύ του αρχαίου παρελθόντος της Αλεξάνδρειας, από την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή εποχή, και της σύγχρονης πολυπολιτισμικής κληρονομιάς της¨. Σημείωσε επίσης, ότι το περιεχόμενο της κάψουλας αντικατοπτρίζει μια μακροχρόνια παράδοση, κοινή τόσο στον ελληνικό όσο και στον αιγυπτιακό πολιτισμό, της τοποθέτησης συμβολικών αποθέσεων μέσα στα θεμέλια των κτιρίων για να φέρει ευλογία και ευημερία.

Περαιτέρω έρευνα αποκάλυψε ότι η βίλα ανήκε στην οικογένεια Σαλβάγου, μια από τις πιο εξέχουσες ελληνικές οικογένειες της Αλεξάνδρειας. Σύμφωνα με τον Μοχάμεντ Αμπντέλ-Μπαντί, επικεφαλής του Τομέα Αιγυπτιακών Αρχαιοτήτων, η οικογένεια έπαιξε κεντρικό ρόλο στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της πόλης κατά τα τέλη του 19^ου  και τις αρχές του 20^ου  αιώνα.

Το πιο αξιοσημείωτο στοιχείο που βρέθηκε στη χρονοκάψουλα ήταν ένα δακτυλογραφημένο ελληνικό έγγραφο υπογεγραμμένο από τον Κωνσταντίνο Μ. Σαλβάγο και τη μητέρα του Ιουλία Κ. Σαλβάγου, με ημερομηνία 1/5/1937. Κατέγραφε την τοποθέτηση του θεμέλιου λίθου της έπαυλης υπό την επίβλεψη του Γάλλου αρχιτέκτονα Jean Walter, μια ζωντανή υπενθύμιση κοινωνικής θέσης και των συνηθειών της ελληνικής παροικίας της Αλεξάνδρειας εκείνη την εποχή.

Τα νεοανακαλυφθέντα νομίσματα θα εκτεθούν σε ειδική έκθεση στο Ελληνορωμαϊκό Μουσείο Αλεξάνδρειας, προσφέροντας στο κοινό μια σπάνια ματιά στο ζωντανό παρελθόν της πόλης.

Γενικότερα, όπως επισημαίνει η εφημερίδα ¨Al Ahram¨, το εύρημα αυτό υπογραμμίζει τη δέσμευση του Υπουργείου να καταγράψει και να διατηρήσει την απτή κληρονομιά της Αιγύπτου σε όλες τις ιστορικές εποχές και να τιμήσει τις ποικίλες πολιτιστικές επιρροές που συνεχίζουν να καθορίζουν το πνεύμα της Αλεξάνδρειας.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΕΝΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ 

ΓΕΜΑΤΟ ΑΠΟ ΑΙΓΥΠΤΟ

 

          Το Σαββατοκύριακο 31/10-2/11-2025 ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, συνοδευόμενος από τη σύζυγο του Μαρέβα Γκραμπόφσκι, επισκέφτηκε την Αίγυπτο με σκοπό να συμμετάσχει σε θρησκευτικές και κοινωνικές εκδηλώσεις.

          Πιο συγκεκριμένα, την Παρασκευή 31/10 παρέστη στην τελετή ενθρόνισης του νέου Αρχιεπισκόπου Σινά, Φαράν και Ραϊθώ Συμεών ΙΑ΄ που έλαβε χώρα στην Ιερά Μονής της Αγίας Αικατερίνης, παρουσία του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλου Γ΄. Παρέστησαν επίσης, η Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη, η Υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων Γεώργιος Καλαντζής και άλλοι εκπρόσωποι των ελληνικών και αιγυπτιακών αρχών. Επ΄ ευκαιρία, ο Πρωθυπουργός πραγματοποίησε επαφές με τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλο Γ΄ και με τη Σιναϊτική Αδελφότητα. 

          Το Σάββατο 1/11 παρέστη στα μεγαλοπρεπή εγκαίνια του νέου Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου στη καϊρινή Γκίζα, κατόπιν προσκλήσεως του Αιγυπτίου Προέδρου Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Σίσι. Τα εγκαίνια τελέστηκαν παρουσία αρχηγών κρατών και υψηλών προσκεκλημένων. Στο τέλος της εκδήλωσης, φανερά εντυπωσιασμένος δήλωσε πως : ¨Είμαι βέβαιος ότι το Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο θα γίνει ένα παγκόσμιο κέντρο μάθησης, έμπνευσης και διαλόγου. Ένα μέρος όπου η ιστορία συναντά την ανθρωπότητα και όπου το μεγαλείο του αιγυπτιακού πολιτισμού συνεχίζει να εμπνέει τις επόμενες γενιές¨.

          Την Κυριακή 2/11 το πρωθυπουργικό ζεύγος επισκέφθηκε ανεπίσημα την Ιερά Πατριαρχική Μονή του Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Κάιρο, όπου και ξεναγήθηκε από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας & Πάσης Αφρικής Θεόδωρο Β΄. Κατόπιν στην Αίθουσα του Θρόνου, μέσα σε ιδιαίτερα θερμό κλίμα, συζητήθηκαν θέματα κοινού ενδιαφέροντος, ενώ ο Πρωθυπουργός εξέφρασε το βαθύ σεβασμό και την αμέριστη στήριξη τόσο τη δική του, όσο και της Ελληνικής Πολιτείας, προς το πολυσχιδές πνευματικό, ιεραποστολικό και κοινωνικό έργο του δευτέρου τη τάξει Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Ας σημειωθεί πως ο Πρωθυπουργός, όπως ο ίδιος τόνισε, υπό τις μελωδίες της ελληνικής προσκοπικής μπάντας, είχε την ιδιαίτερη χαρά να συναντηθεί και με κοινοτικούς αιγυπτιώτικους παράγοντες, όπως ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας Ανδρέας Βαφειάδης και ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου Χρήστος Καβαλής.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

 

 

ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΝΕΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

 

Αφού το 1992 ανακοινώθηκε η δημιουργία του, ο θεμέλιος λίθος του τέθηκε το Γενάρη του 2002, η πραγματική κατασκευή του ξεκίνησε το 2005 και ολοκληρώθηκε πλήρως το 2023, την 1/11/2025 έλαβαν χώρα στο Κάιρο τα εγκαίνια του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου, του πολύτιμου αυτού λίθου στο στέμμα της Χώρας του Μεγάλου Ποταμού, όπως φανερώνουν και τα αρκτικόλεξα του (G.E.M.).

Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν με την παρουσία 79 επισήμων αντιπροσωπειών, από τις οποίες οι 39 είχαν επικεφαλής βασιλείς, πρίγκιπες, αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, ενώ ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ Ελ Σίσι ανέφερε ότι το μουσείο, που βρίσκεται περί τα 2 χλμ. από τις Πυραμίδες, ¨θα στεγάσει τους τεράστιους θησαυρούς του αρχαίου πολιτισμού της Αιγύπτου, θα προσελκύσει όλους όσοι αγαπούν τον πολιτισμό και τη γνώση και θα αποτελέσει πηγή υπερηφάνειας για κάθε πιστό της ενότητας της ανθρωπότητας και των αξιών της ειρήνης, της αγάπης και της συνεργασίας μεταξύ των εθνών¨.

Η τελετή έναρξης περιλάμβανε ειδικές παραστάσεις, καλλιτεχνικές εκθέσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις, στις οποίες, μαζί με άλλους χορευτές, η Ελληνίδα πρίμα μπαλαρίνα της Εθνικής Όπερας του Καΐρου Αντιγόνη Τσιούλη εκτέλεσε μια χορογραφία αφιερωμένη στη γένεση, τη μεταμόρφωση και τη διαχρονία του αιγυπτιακού πολιτισμού.

Το Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο της Γκίζας, αυτό το μεγαλειώδες νέο-φαραωνικό οικοδόμημα, το μεγαλύτερο πλέον μουσείο του κόσμου, που κόστισε 1,4 δισ. δολάρια, καταλαμβάνει 50.000 τ.μ. σε 480.000 τ.μ. γης και φιλοξενεί 100.000 εκθέματα. Από τις 14 αίθουσες, οι δύο είναι αφιερωμένες αποκλειστικά στον Τουτανχαμών περιλαμβάνοντας τα 6.000 τεχνουργήματα που βρέθηκαν στον τάφο του στην Κοιλάδα των Βασιλέων, πράγμα που συμβαίνει για πρώτη φορά στη μουσειακή ιστορία της Νειλοχώρας. Χάρη δε στα εκθέματα των άλλων 12 αιθουσών, ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει την ιστορία της Αιγύπτου από την προϊστορική μέχρι την ελληνο-ρωμαϊκή εποχή.

Άλλα σημαντικά εκθέματα είναι τα 70 ογκώδη αγάλματα που πλαισιώνουν τη μεγάλη σκάλα του μουσείου που θυμίζει τη μεγάλη ¨ράμπα¨ της Πυραμίδας του Χέοπα, το κολοσσιαίο άγαλμα ύψους 12 μέτρων του Ραμσή Β΄, τη Στήλη της Ρωζέττης, την παλέτα του Ναρμέρ, τη μεγάλη προτομή του Ακενατόν, το άγαλμα του Χεφρήνου, το άγαλμα του Αιγυπτιώτη θεού Σέραπι και το τελετουργικό ηλιακό πλοίο του Χέοπα. Ας σημειωθεί δε, πως στο τέλος της μεγαλοπρεπούς σκάλας και μέσω μιας γυάλινης πρόσοψης ύψους 25 μέτρων, ο επισκέπτης μπορεί να αγναντέψει τις αιώνιες Πυραμίδες !

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΣΟΥΕΖ : ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΚΛΥΣΜΑ

 

Η αρχαία πόλη ¨Κλύσμα¨ ήταν ένα λιμενικό και στρατιωτικό κέντρο που ιδρύθηκε στην Αίγυπτο, στη θέση του σημερινού Σουέζ, στο βόρειο άκρο του ομώνυμου Κόλπου.

Η αρχαία ελληνική λέξη ¨κλύσμα¨ προέρχεται από το ρήμα ¨κλύζω¨ που σημαίνει ξεπλένω, πλημμυρίζω, κατά μία ερμηνεία ¨κύμα που σκάει¨, ενώ στο λεξικό Liddell & Scott αναφέρεται ως ¨ακτή που καταβρέχεται από τα κύματα¨, κάτι που πιθανώς συνδέεται με τη θέση της πόλης.

Το Κλύσμα φαίνεται να ιδρύθηκε ή να αναδομήθηκε επί της εποχής του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού (98-117 μ.Χ.) και ο λόγος για την ίδρυση-ενίσχυση του ήταν η στρατηγική του θέση ως σταυροδρόμι που συνέδεε τη χερσόνησο του Σινά, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο, καθώς και η ύπαρξη ενός καναλιού, του ¨Amnis Traianus¨, που ένωνε το Νείλο με την Ερυθρά Θάλασσα και η έξοδός του ήταν κοντά στην πόλη. 

Ουσιαστικά, λειτούργησε ως λιμάνι, φρούριο και εμπορικός σταθμός κατά την περίοδο της ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αφού μέσω αυτής διερχόταν το εμπόριο υφασμάτων, σιτηρών, κ.ά. Μάλιστα, όταν η πόλη του Coptos (σημερινό Qift) καταστράφηκε ή αποδυναμώθηκε, το Κλύσμα απέκτησε ως λιμάνι μεγαλύτερη σημασία.

Κατά την περίοδο της ύστερης Ρωμαϊκής - Βυζαντινής εποχής (4^ος -5^ος αιώνας) η πόλη φαίνεται να είχε σημαντικές ναυτικές και στρατιωτικές λειτουργίες, για παράδειγμα για τον πόλεμο της Αιθιοπίας ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ζήτησε από την πόλη πλοία. Επίσης, η πόλη θεωρείται πιθανό σημείο διείσδυσης της πανούκλας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία περίπου το 541 μ.Χ. 

Κατά τη Χριστιανική Περίοδο στην Αίγυπτο, το Κλύσμα ήταν έδρα επισκόπου, όπως οι Ιάκωβος, Τίτος, Ποιμήν, κ.ά., ενώ στο βουνό Κουλζούμ κοντά του ασκήτεψαν πολλοί ερημίτες μοναχοί σαν τον Σισώη τον Μέγα και τον Ιωάννη του Ντουάρφ.

Μετά την Άραβικη κατάκτηση της Αιγύπτου (7^ος αι.), η πόλη παρήκμασε, αφού αναπτύχθηκαν περισσότερο λιμάνια όπως η Βερενίκη η Τρωγλοδυτική, ο Μυός Όρμος και η Αρσινόη. Εκείνη την περίοδο άρχισε να χρησιμοποιείται για την πόλη η ονομασία ¨Κουλζούμ¨ ως μεταγραφή της αρχαιοελληνικής λέξης ¨Κλύσμα¨.

Το όνομα ¨Σουέζ ¨ φαίνεται πως ήρθε αργότερα ως τοπική αραβική μορφή και συγκεκριμένα από το αραβικό ¨as Suways¨ που περικλείει τη ρίζα ¨suan¨ που σημαίνει ¨αρχή-αρχικός¨ ή ¨αρχή πορείας¨, υπονοώντας το αρχικό σημείο της πορείας προς την Ερυθρά Θάλασσα. Το τοπωνύμιο al-Suways – πιθανώς μιας συνοικίας της πόλης – άρχισε να γίνεται εμφανές γύρω στον 10^ο αι. και σταδιακά αντικατέστησε το παλαιότερο al-Qulzum. 

Κατά την Αιγυπτιώτικη Περίοδο της πόλης τον 20^ο αι. η πόλη καλούνταν ¨Σουβέτσι¨, κυρίως από τους Κασιώτες.

Ας σημειωθεί πως σήμερα, η αρχαία πόλη αποτελεί κατά κύριο λόγο αρχαιολογικό χώρο, με περιορισμένα σωζόμενα κατάλοιπα και η περιοχή της έχει ενταχθεί στην σύγχρονη πόλη του Σουέζ.

 

Σημείωση : Ο ισχυρισμός που διαχέεται κυρίως στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης πως αφού οι Άραβες γράφουν από δεξιά προς τα αριστερά, έγραψαν έτσι και το όνομα ¨Suez¨ ώστε όταν διαβάζεται ανάποδα να παραπέμπει στο Δία (Zeus) είναι τουλάχιστον σαθρή και αστεία αφού βασίζεται σε μια απλή σύμπτωση…

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΝΕΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΙΝΑ Ο ΣΥΜΕΩΝ ΙΑ΄

 

Στις 14/9/2025, διαδεχόμενος τον παραιτηθέντα από τις 12/9/2025 Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό (1973-2025), ο Αρχιμανδρίτης Συμεών εξελέγη ομοφώνως Ηγούμενος και Αρχιεπίσκοπος Σινά, λαμβάνοντας το όνομα Συμεών ΙΑ΄.

Στις 18/9/2025 συνήλθε η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στην Αγία Πόλη της Ιερουσαλήμ υπό την Προεδρία του Πατριάρχη Θεοφίλου Γ΄ και αφού παρουσιάστηκαν οι εξελίξεις σχετικά με την Ιερά Μονή Σινά, σύμφωνα με τις αποφάσεις της από 8/9 Συνόδου, αυτή έλαβε και ανέγνωσε τις επιστολές της Αδελφότητας Σινά, δηλαδή την Πράξη Εκλογής και την Ιερά Συμφωνία του Αρχιμανδρίτη Συμεών ως νέου Ηγουμένου της Μονής και κατόπιν επικύρωσε την Ηγουμενεία του και την εκλογή του στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Σινά, Φαράν και Ραϊθώ.

Στις 19/10/2025 έλαβε χώρα η ενθρόνιση του νέου Αρχιεπισκόπου Σινά στο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, δεχόμενος έτσι ο Συμεών ΙΑ΄ τον Αρχιερατικό Ζυγό. Της πολυαρχιερατικής Θείας Λειτουργίας προεξήρχε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος, ο οποίος τέλεσε το Μυστήριο, παρουσία Ιεραρχών, του Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος Γ. Γεραπετρίτης και πλήθους πιστών.

          Ο Συμεών ΙΑ΄, κατά κόσμο Δημήτριος Παπαδόπουλος, γεννήθηκε το 1957 στον Πειραιά και σπούδασε στη Θεολογική και Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Χειροτονήθηκε Διάκονος το 1983 από τον Μητροπολίτη Σάμου Παντελεήμων, Πρεσβύτερος το 1986 από τον Μητροπολίτη Καστοριάς Γρηγόριο και προβιβάστηκε σε Αρχιμανδρίτη από τον Μητροπολίτη Πειραιώς Καλλίνικο.

Διετέλεσε εφημέριος του Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Ταμπουρίων, ενώ εκάρη στη Μονή Σινά το 1988, λαμβάνοντας το Μέγα Σχήμα το 1999 από τον Αρχιεπίσκοπο Σινά Δαμιανό. Εκεί, οι διακονίες που ανέλαβε ήταν υποοικονόμος, βιβλιοθηκάριος, φύλακας ιερών κειμηλίων, γραμματέας, ¨Δίκαιος¨ της Αδελφότητας, προϊστάμενος του Μετοχίου Αθηνών και επί 25 χρόνια οικονόμος του Μετοχίου Αλεποχωρίου Μεγάρων.

Στο φιλανθρωπικό του έργο εντάσσεται η προεδρία του στην Ορθόδοξη Αδελφότητα ¨Ο Σωτήρ¨ όπου με δική του πρωτοβουλία και μέριμνα ανεγέρθηκε το νέο κτίριο του γηροκομείου, το οποίο μαζί με το ορφανοτροφείο, διαχειρίζεται η Αδελφότητα.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΤΟ ΡΟΛΟΪ ΤΟΥ ΝΑΣΕΡ

 

Στις 6/12/2024, ο οίκος Sotheby΄s στη Νέα Υόρκη και συγκεκριμένα στη δημοπρασία Important Watches προσέφερε ένα αξιοσημείωτο ιστορικό κομμάτι : Ένα αυτόματο Rolex Day-Date του 1963 από κίτρινο χρυσό και αραβικούς αριθμούς, που κάποτε ανήκε στον πρόεδρο της Αιγύπτου Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ. Ένα ρολόι υψηλού κύρους, με σημαντικούς δεσμούς μ΄ ένα κομβικό κεφάλαιο στην ιστορία της Μέσης Ανατολής, που δόθηκε σε δημοπρασία για πρώτη φορά από τον εγγονό του Νάσερ. Ενώ η τιμή του είχε εκτιμηθεί στα 30.000 - 60.000 δολάρια, τελικά πουλήθηκε για 840.000 δολάρια !

Το ρολόι αυτό ήταν ένα πολύτιμο δώρο από τον καρδιακό του φίλο Ανουάρ Ελ Σαντάτ, ο οποίος θα διαδεχόταν τον Νάσερ ως τρίτος πρόεδρος της Αιγύπτου. Μάλιστα, στο πίσω μέρος του είχε την επιγραφή στα αραβικά : ¨Κύριος Ανουάρ Ελ Σαντάτ 26-9-1963¨, η οποία σηματοδοτούσε το δεσμό μεταξύ των δύο ηγετών και φίλων.

Το Rolex Day-Date, που παρουσιάστηκε αρχικά το 1956, είναι το κορυφαίο μοντέλο του καταλόγου Rolex, κατασκευασμένο αποκλειστικά από πολύτιμα μέταλλα και γνωστό ως το πρώτο ρολόι που εμφάνιζε πλήρως την ημέρα και την ημερομηνία στο καντράν. Συχνά αναφερόμενο ως Rolex President, αυτό το ρολόι είναι συνώνυμο με το κύρος και την εξουσία, και είναι αγαπημένο από ηγέτες της βιομηχανίας, διασημότητες και αρχηγούς κρατών.

Εκτός από σύμβολο φιλίας, το ρολόι αυτό ήταν πάντοτε παρόν σε ιστορικές στιγμές της προεδρίας Νάσερ. Μπορεί να το δει κανείς σε φωτογραφίες σε καθοριστικές στιγμές όπως ο Πόλεμος των Έξι Ημερών, καθώς και στις πολλές διπλωματικές συναντήσεις που είχε στην προσπάθειά του να ενώσει τον αραβικό κόσμο.

Το ρολόι είχε μια συνεχή παρουσία σε όλη τη ζωή του Προέδρου, όπως θυμάται  ο εγγονός του Γκαμάλ Χαλίντ Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ : ¨Λίγο μετά το θάνατο του παππού μου, η γιαγιά μου έδωσε το ρολόι στον πατέρα μου, καθώς ήθελε να το έχει ως ο μεγαλύτερος γιος. Λίγα χρόνια πριν πεθάνει ο πατέρας μου, το Σεπτέμβριο του 2011, μου έδειξε το ρολόι για πρώτη φορά και μου το έδωσε, όπως ακριβώς είχε κάνει και η μητέρα του με αυτόν¨.

Μετά το θάνατό του το 1970 και μία από τις πολυπληθέστερες κηδείες της αιγυπτιακής ιστορίας, τα λιγοστά υλικά του υπάρχοντα δωρήθηκαν από την οικογένεια Νάσερ στο ομώνυμο μουσείο στο Κάιρο, με αυτό το Rolex Day-Date να παραμένει στην κατοχή τους εκτός οποιασδήποτε μουσειακής συλλογής. Όπως ανέφερε ο Παγκόσμιος Επικεφαλής Ρολογιών της Sotheby΄s Geoff Hess : ¨Σπάνια βλέπουμε ιστορικά ρολόγια Προέδρων όπως αυτό να έρχονται στο φως της δημοσιότητας, διότι συνήθως μένουν  κρυμμένα για δεκαετίες στις οικογένειες ή δωρισμένα σε μουσεία και προεδρικά αρχεία. Η προσφορά αυτού του ρολογιού δεν αφορά μόνο το ίδιο το αντικείμενο, αλλά και το πλούσιο μωσαϊκό ιστορίας που αντιπροσωπεύει. Ενσαρκώνει τόσο την προσωπική φιλία όσο και τη μνημειώδη ιστορική κληρονομιά, καθιστώντας το ένα πραγματικά μοναδικό τεχνούργημα τόσο για συλλέκτες όσο και για ιστορικούς¨.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΕΛΛΑΔΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΣΙΤΙΑ

 

Όπως καταγράφουν οι Χ. Λεβεντάκης και Β. Γκαρίλα, ενώ και πριν από το 1931 αναφέρεται η διανομή σχολικών συσσιτίων, τη χρονιά αυτή με το νόμο του Ελευθερίου Βενιζέλου περί εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και επί θητείας του Γεωργίου Παπανδρέου στο Υπουργείο Παιδείας, εκδηλώνεται μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το κράτος για τα μαθητικά συσσίτια. Εκτός βέβαια από τους κρατικούς πόρους, συγκεντρώθηκαν χρήματα από τοπικές πηγές, εράνους, ιδιωτικές και συλλογικές δωρεές.

Από το 1934 την ευθύνη γι΄ αυτά αναλαμβάνει το Πατριωτικό Ίδρυμα, ενώ επί Ιωάννη Μεταξά διεξήχθη σχετικός μεγάλος έρανος. Από το 1965 τα συσσίτια επεκτάθηκαν σε 600.000 μαθητές και τέθηκαν μόνιμα από την απόλυτη καθοδήγηση και εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας, αξίζει δε να σημειωθεί και η συμβολή σ΄ αυτά των Αμερικανικών Οργανώσεων Βοηθείας.

          Στις μέρες μας το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας καταρτίζει, συντονίζει και εποπτεύει το Πρόγραμμα ¨Σχολικά Γεύματα¨, ενώ ο Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ως εντολοδόχος του Υπουργείου, έχει αναλάβει την υλοποίηση του εν λόγω προγράμματος. Χαρακτηριστικά, το 2024-25 παρασχέθηκαν 231.062 ζεστά γεύματα ημερησίως σε μαθητές Δημοτικών Σχολείων σε 1.882 σχολικές μονάδες πανελλαδικά.

 

Στην Αίγυπτο των Ελλήνων τα μαθητικά συσσίτια και τα πρωϊνά ροφήματα ήταν θεσμός είτε προσφέρονταν από τις Κοινότητες, είτε από φιλάνθρωπους Αιγυπτιώτες. Ας δούμε μερικά παραδείγματα :

Το ¨Μπενάκειο Οικονομικό Συσσίτιο¨ που ως αλεξανδρινό σωματείο ιδρύθηκε το 1908, την ίδια χρονιά, εκτός των άλλων, μοίρασε 21.394 μερίδες στην Αβερώφειο Σχολή, 21.452 στην Αβερώφειο Σχολή Θηλέων και 28.774 στη Σαλβάγειο Σχολή.

Στην Ιμπραημία λειτούργησαν οι κοινοτικές δημοτικές σχολές Πρατσίκειος, Κοκκινάρειος, Δαβαράκειος, και Κασσίμειος. Σε όλη τη χρονική πορεία των σχολών αυτών, κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους λειτουργούσαν φιλανθρωπικά από την Κοινότητα το Πρωινό Ρόφημα και το Σχολικό Συσσίτιο, στα οποία – για παράδειγμα το 1927 και 1963 – κάπου 80 και 150 μαθητές και μαθήτριες αντίστοιχα έβρισκαν ζεστή και υγιεινή τροφή.

Στις κοινοτικές σχολές της Ισμαηλίας λειτουργούσε φιλανθρωπικά από την Κοινότητα το Πρωινό Ρόφημα, μέσω του οποίου, π.χ. το 1959-60, προσφέρονταν κάθε πρωί για περίπου 35-40 άπορα παιδάκια ζεστό ρόφημα, ψωμί, βούτυρο και μαρμελάδα.

Ο ¨Οργανισμός Πρωινού Ροφήματος¨ ιδρύθηκε και εισήχθη στα σχολεία του Καΐρου το Μάιο του 1938. Έτσι τα φτωχά παιδιά της παροικίας έπαιρναν ένα ζεστό πρωινό δωρεάν στο σχολείο. Το 1958 χορηγήθηκαν δωρεάν 42.567 μερίδες σε απόρους μαθητές και μαθήτριες.

Όταν στο Κάιρο ανακαλύφθηκε ότι φτωχά παιδιά έτρωγαν μονάχα μία φορά την ημέρα, ιδρύθηκε από τεκτονικές στοές της πόλης το ¨Σχολικό Οικονομικό Συσσίτιο¨ στα 1929-30. Έτσι, καθώς κτιζόταν η Αχιλλοπούλειος Σχολή, έγινε η απαραίτητη ρύθμιση του κτιρίου για να συμπεριλάβει και το τμήμα του Συσσιτίου. Το 1960 σιτίζονταν 400-450 μαθητές και μαθήτριες.

Το 1944 λειτουργούσε υπό την επίβλεψη του Συνδέσμου Ελληνίδων Κυριών Ηλιουπόλεως ¨Ο Φίλος του Μαθητού¨ το Πρωινό Ρόφημα στις Μελαχροίνειες Σχολές.

Το Σχολικό Συσσίτιο Τάντας δημιουργήθηκε το 1935, όταν και έδινε τροφή σε πάνω από 25 μαθητές των κοινοτικών σχολείων.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ