Η ¨ΣΑΡΠΑΚΕΙΟΣ ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ¨ ΚΑΪΡΟΥ

Ο Σαντορινός επιχειρηματίας Στυλιανός Σαρπάκης (1850-1952) και ο γιος του Αλέξανδρος (1905-1970) προσέφεραν πολλά τόσο στον Ελληνισμό του Καΐρου, όσο και της αιγυπτιακής και ελληνικής κοινωνίας εν γένει.

Κορωνίδα αυτής της προσφοράς για τον πρώτο ήταν η δωρεά δύο πολεμικών αεροσκαφών το 1938 στην Ελληνική Κυβέρνηση και για τον δεύτερο η  δωρεά το 1959 5.500 λιρών για την ίδρυση της Αστυκλινικής του Ελληνικού Νοσοκομείου Καΐρου της Κοινότητας.

Γι΄ αυτή τη ¨Σαρπάκειο Πολυκλινική¨, που άνοιξε τις πύλες της στο κοινό την 1/10/1959, αξίζει να καταγραφούν τα εξής :

Δημιουργήθηκε επί τη βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Δ. Σβορώνου και το έργο ανατέθηκε στον εργολαβικό οίκο του Εμμ. Μπουρμπουχάκη.

Η Πολυκλινική είχε δύο πτέρυγες. Η μία περιλάμβανε Παιδιατρική Κλινική υπό τον ιατρό Ιω. Αμβούργη, Οδοντιατρική Κλινική, Ωτορινολαρυγγική Κλινική, Αίθουσα Α΄ Βοηθειών, δύο Χειρουργεία προχείρων επεμβάσεων και διάφορες αίθουσες αναμονής για τους ασθενείς των κλινικών αυτών, ενώ υπήρχε εγκατάσταση σύγχρονου κλιματισμού. Η άλλη περιλάμβανε Οφθαλμολογική Κλινική, Σκοτεινό Θάλαμο, πρόχειρο Χειρουργείο, διάφορες αίθουσες αναμονής και Νευρολογική Κλινική, η είσοδος της οποίας ήταν τελείως χωριστή. Το Νευρολογικό περιλάμβανε αίθουσα αναμονής, αίθουσα εξετάσεως, αίθουσα ηλεκτροσόκ και μικρή αίθουσα αναπαύσεως.

Εκατοντάδες είναι οι ασθενείς που νοσηλεύτηκαν στη ¨Σαρπάκειο Πολυκλινική¨ του Ελληνικού Νοσοκομείου Καΐρου, του μόνου σήμερα ελληνικού κοινοτικού νοσοκομείου της Αφρικής, με ιδιαίτερα καταρτισμένο προσωπικό, μεταξύ του οποίου κορυφαίων Ελλήνων, Αιγυπτίων και ξένων επιστημόνων.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΔΥΟ ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΦΑΡΑΩ

 

Το μυρμήγκι Monomorium pharaonis (Linnaeus), που βρίσκεται σχεδόν σε κάθε περιοχή του κόσμου είναι κοινώς γνωστό ως το Μυρμήγκι του Φαραώ. Το όνομα του πιθανώς προέρχεται από την εσφαλμένη αντίληψη ότι ήταν μία από τις πληγές της αρχαίας Αιγύπτου

Έχει μήκος περί τα 2 χιλιοστά, με κίτρινο ή ανοιχτό καφέ χρώμα, σχεδόν διαφανές. Αποτελεί ένα σημαντικό ¨παράσιτο¨ των εσωτερικών χώρων και ιδιαιτέρως των νοσοκομείων, αφού προτιμά συνθήκες ζέστης και υγρασίας.

Τα Μυρμήγκια του Φαραώ διαθέτουν πολλές βασίλισσες σε κάθε φωλιά, ενώ οι εργάτες που αναζητούν τροφή αφήνουν την κύρια φωλιά με το γόνο, για να δημιουργήσουν περιφερειακές αποικίες όταν θεωρήσουν ότι απειλούνται. Ο βιολογικός κύκλος του είδους δεν ξεπερνά τους δύο μήνες, ενώ οι βασίλισσες ζουν για αρκετά χρόνια. 

 

Το Σκουλήκι Φαραώ αποτελεί ένα από τα καλύτερα δολώματα που χρησιμοποιούν διαχρονικά οι ψαράδες και πιθανώς λόγω του ότι είναι ο βασιλιάς των δολωμάτων αποκαλείται και Φαραώ.

Το βασικό του πλεονέκτημα είναι ότι μπορεί να διατηρηθεί ζωντανό για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη και όταν κοπεί σε κομμάτια και δολωθεί πάνω στο αγκίστρι.

Οι οσμές που εκκρίνει το αίμα του και το ίριδες φωσφοριζέ χρώμα του είναι ένας ακόμη λόγος που το κάνει πιο ελκυστικό για τα ψάρια.

Στη θαλάσσια φύση, με το σώμα του να μπορεί να φτάσει μέχρι τα 3 εκατοστά πάχος και τα 2 μέτρα σε μήκος, είναι αρκετά επικίνδυνο για ορισμένα είδη ψαριών, αφού έχει την ικανότητα να τα αιχμαλωτίζει και να τα τραβάει στο καμουφλαρισμένο θολάμι του με μεγάλη ευκολία.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΕΝΑ ΑΙΓΥΠΤΙΟΠΡΕΠΕΣ ΣΑΛΟΝΙΚΙΩΤΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ

 

Το Σινέ ¨Διονύσια¨ ήταν ένας από τους διασημότερους κινηματογράφους της Θεσσαλονίκης. Βρισκόταν στο κεντρικότερο σημείο της πόλης, στη διασταύρωση των οδών Αγίας Σοφίας 17 και Τσιμισκή. Έμεινε στην αστική συλλογική μνήμη λόγω της εντυπωσιακής ανάγλυφης πρόσοψης του, η οποία απεικόνιζε έναν αρχαίο αιγυπτιακό ναό.

Το σινεμά, που κτίστηκε το 1925 και εγκαινιάστηκε το 1926 με τη βουβή ταινία ¨Η Σκλάβα της Μόδας¨, ανήκε στον Αρκάδα εκδότη και βουλευτή Νίκο Δαρβέρη, και ήταν πρωτοποριακό τόσο από αρχιτεκτονική, όσο και από διακοσμητική άποψη, ενώ στο εσωτερικό του είχε 1.000 καθίσματα με όμορφες γύψινες διακοσμήσεις στους τοίχους.

Εκτός από τις βουβές ταινίας, στην αίθουσα του φιλοξενούσε και διάφορες σημαντικές εκδηλώσεις, όπως αυτή του 1927 όταν μίλησε ο ποιητής Κωστής Παλαμάς, επ΄ ευκαιρία της ανακήρυξης του σε επίτιμο δημότη της πόλης.

Επίσης, το 1929 ήταν στο ¨Διονύσια¨ που έγινε η προβολή της πρώτης ομιλούσας ταινίας και συγκεκριμένα του μουσικού φιλμ ¨Ο Τρελός Τραγουδιστής¨.

Τελικά όμως, η μοίρα του ήταν αμείλικτη : Έκλεισε το 1970 και κατεδαφίστηκε το 1973, για να πάρει τη θέση του ένα ακόμη πολυώροφο κτίριο…

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΠΕΡΙ ΚΑΒΑΦΙΚΗΣ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

 

Πολλοί από τους στίχους που έχω γράψει ως ποιητής

δεν θα μπορούσαν να μελοποιηθούν

γιατί διαφέρει η εσωτερική διαδικασία και οι αφορμές.

Μιχάλης Γκανάς

 

          Σε παλαιότερο άρθρο μας είχαμε καταγράψει την πρώτη – πιθανότατα – προσπάθεια μελοποίησης ποιήματος του Καβάφη από την πιανίστα Αλεξάνδρα Λαλαούνη στην Αλεξάνδρεια του 1925 με το ποίημα ¨Προσευχή¨.

          Πολλοί ήταν εκείνοι που την ακολούθησαν. Τα ερωτήματα όμως είναι δύο : Μπορούν να μελοποιηθούν τα καβαφικά ποιήματα και γιατί ; Η απάντηση στο αν μπορούν ποιήματα χωρίς ρήμα και με ¨σκληρές¨ λέξεις να μελοποιηθούν φαίνεται στο αποτέλεσμα, που μοιάζει περισσότερο με μοιρολόγι, παρά με τραγούδι, ένα τραγούδι βέβαια που σε κανενός ακροατή τα χείλη δεν πρόκειται να μπει… Το γιατί σχετίζεται περισσότερο με τη φιλαυτία του συνθέτη, παρά ακόμη και με την επιθυμία του ίδιου του ποιητή, που στην περίπτωση του Καβάφη όχι μόνο δεν είναι δεδομένη, αλλά τελείως αρνητική. Γιατί είναι σίγουρο πως ο Καβάφης δεν θα ήθελε να μελοποιηθούν τα ποιήματα του, κι αυτό συμπεραίνετε εύκολα από τα λεγόμενα του ίδιου στον στενό του φίλο Ατανάζιο Κατράρο, ο οποίος και τα καταγράφει ως εξής : ¨Με τους ζωγράφους και τους μουσικούς ο Καβάφης δεν κουβέντιαζε για την τέχνη τους, γιατί δεν την καταλάβαινε και δεν την αισθανόταν. Για κείνον, ότι έχει να πει ένας άνθρωπος, όταν είναι προικισμένος γι΄ αυτό, πρέπει να γεννιέται στο μυαλό κι από κει να σταλάζει στη μαγεία του λόγου. Ένας καλός στίχος τον συγκινούσε περισσότερο από οποιαδήποτε μουσική, κι από οποιαδήποτε ζωγραφική. Εξ άλλου, δεν πήγαινε ποτέ σε συναυλίες ή σε εκθέσεις τέχνης, παρά μονάχα όταν απαράβατες υποχρεώσεις φιλίας τον ανάγκαζαν να παρουσιαστεί¨. Οπότε αυτό το θέμα κλείνει εδώ οριστικά !

Πάντως εμείς για την ιστορία, θα καταγράψουμε ενδεικτικά βινύλια και cds που έχουμε στο Αιγυπτιώτικο Αρχείο μας με απαγγελίες και μελοποιήσεις ποιημάτων του Καβάφη :

 

Βινύλια 33 στροφών

 

1.     Κ.Π. Καβάφη Ποιήματα Ι (1896-1918), διαβάζει ο Γ.Π. Σαββίδης, εκδ. Διόνυσος, Αθήνα 1964

2.     Περιμένοντας τους βαρβάρους, ΓΛΕΖΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, εκδ. GPC, Αθήνα 1979

3.     Η Έλλη Λαμπέτη διαβάζει Καβάφη, εκδ. Διόνυσος, Αθήνα 1983

4.     Hommage a K.Kavafis, ALEXANDROS KAROZAS,  interpretation Alexandra Grizopoulou, Framkfurt 1990

 

CDs

 

5.     Κ.Π. Καβάφης : 50 ποιήματα διαβάζει ο Μένης Κουμανταρέας, εκδ. περιοδικό ¨Η Λέξη¨, Αθήνα 2009

6.     Πλησιάζοντας τον Καβάφη, σύνθεση Γιάννης Σπανός, τραγούδι Μανώλης Μητσιάς, εκδ. εφημερίδα ¨Τα Νέα¨, Αθήνα 2013

7.     Ιδανικές φωνές, σύνθεση Γιάννης Μυγδάνης, τραγούδι Φ. Πασσαλίδης και Νικ. Σαριδάκη, εκδ. Εντύποις, Αθήνα 2018

8.     Ο Καβάφης του Θάνου Μικρούτσικου, εκδ. εφημερίδας ¨Ελευθεροτυπία¨, Αθήνα 2013

9.     Καβάφης, Γιώργος Νταλάρας, μουσική Αλέξανδρος Καρόζας, εκδ. MLK, 2014

10. Έλληνες ποιητής : Κωνσταντίνος Καβάφης. Διαβάζει η Έλλη Λαμπέτη, αρ. 22, εκδ. Lyra, Αθήνα

11. Έλληνες ποιητής : Κωνσταντίνος Καβάφης. Διαβάζει Ο Δημήτρης Μαλαβέτας, αρ. 23, εκδ. Lyra, Αθήνα

12. Έλληνες ποιητής : Κωνσταντίνος Καβάφης. Διαβάζει ο Γιώργος Σαββίδης, αρ. 24, εκδ. Lyra, Αθήνα

13. Ο Γιώργος Π. Σαββίδης διαβάζει Κωνσταντίνο Καβάφη, Ποιήματα ΙΙ (1919-1933), εκδ. Lyra, Αθήνα

14. Ο Δημήτρης Μαλαβέτας διαβάζει Κώστα Καβάφη, εκδ. Legent, Αθήνα 1998

15. Ο Ρένος διαβάζει και σχολιάζει Καβάφη στην Αλεξάνδρεια, άγνωστα γυρίσματα από την εκπομπή 7+7 του Θ. Ρουσόπουλου, παραγωγή Ίδρυμα Ι.Φ. Κωστόπουλου, Αθήνα 2017

16. Rue Lepsius : Μια μουσική προσωπογραφία του Κ.Π. Καβάφη, Νίκος Ξυδάκης, ζωντανή ηχογράφηση από το ¨Σχολείον¨, εκδ. Lyra, Αθήνα 2009

17. Η Έλλη Λαμπέτη διαβάζει Καβάφη, εκδ. εφημερίδας ¨Ο Κόσμος του Επενδυτή¨ (?), Αθήνα 2008 (?)

18. Κ.Π. Καβάφης : Απέξω και τραγουδιστά, Μπάμπης Κουλούρας, εκδ. Μετρονόμος, Αθήνα 2018

19. Ο Γιάννης Τσαρούχης διαβάζει Καβάφη στο σπίτι του Ανδρέα Εμπειρίκου, + βιβλιαράκι 71 σελίδων, εκδ. Άγρα, Αθήνα 2004

20. Καβάφης 13 τραγούδια, Λένα Πλάτωνος, εκδ. Inner ear, Αθήνα 2011

21. Κ.Π. Καβάφης ¨…Που γι΄ Αλεξανδρινό γράφει Αλεξανδρινός¨, Δημήτρης Παπαδημητρίου, εκδ. Universal, Αθήνα 2007

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΟΥ ΚΕΣΤΙΟΥ ΣΤΗ ΡΩΜΗ

 

Η Πυραμίδα του Κέστιου είναι μια ρωμαϊκή πυραμίδα που βρίσκεται στη Ρώμη, κοντά στην Πύλη Σαν Πάολο και το Προτεσταντικό Νεκροταφείο.

Είναι κατασκευασμένη από σκυρόδεμα με επένδυση από τούβλα, καλυμμένη με πλάκες από λευκό μάρμαρο Καράρα που στέκονται πάνω σε θεμέλια τραβερτίνης

Το αιχμηρό σχήμα της πυραμίδας θυμίζει έντονα τις πυραμίδες της Νουβίας και ιδιαίτερα αυτές του βασιλείου της Μερόης, το οποίο είχε δεχθεί επίθεση από τη Ρώμη το 23 π.Χ. Η ομοιότητα αυτή υποδηλώνει ότι ο Κέστιος πιθανώς να είχε υπηρετήσει σε εκείνη την εκστρατεία και ίσως σκόπευε η πυραμίδα να χρησιμεύσει ως αναμνηστικό. Η πυραμίδα του βέβαια, δεν ήταν η μόνη στη Ρώμη. Μια μεγαλύτερη – η ¨Πυραμίδα του Ρωμήλου¨ – παρόμοιας μορφής αλλά άγνωστης προέλευσης, βρισκόταν ανάμεσα στο Βατικανό και το Μαυσωλείο του Αδριανού, αλλά κατεδαφίστηκε τον 16ο αιώνα από τον Πάπα Αλέξανδρο ΣΤ΄ και το μάρμαρο της χρησιμοποιήθηκε για τα σκαλιά της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου.

Η Πυραμίδα του Κέστιου κτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Αυγούστου, πιθανώς μεταξύ 18 και 12 π.Χ. Είναι ένα αξιοσημείωτο μνημείο ύψους 30 μέτρων. Σε επιγραφή στα  πλευρά της  διαβάζουμε : ¨Γάιος Κέστιος Επούλος, γιος του Λούκιου, από την περιοχή Πομπλίου, πραίτορας, χρηματιστής του λαού, αξιωματούχος των δημόσιων συμποσίων. Σύμφωνα με τη διαθήκη του, το έργο αυτό ολοκληρώθηκε σε τριακόσιες τριάντα ημέρες. Το έργο εκτελέστηκε από τους κληρονόμους του Λ. Πόντο Μέλα, γιο του Πόπλιου, από την περιοχή Κλαυδίας, και τον απελεύθερό του Πόθο¨.

Το μνημείο μετατράπηκε σε προμαχώνα στο Τείχος του Αυρηλιανού, το οποίο χτίστηκε μετά το 270. Το 17ο αιώνα, όταν και προστέθηκε μια σήραγγα στα αμυντικά έργα, ανακαλύφθηκε ο ταφικός θάλαμος της πυραμίδας. Αποδείχθηκε ότι περιείχε τοιχογραφίες σε αυτό που αργότερα ονομάστηκε Τρίτο Πομπηιανό στυλ. Ο Πάπας Αλέξανδρος Ζ΄ διέταξε αναστηλώσεις, οι οποίες μνημονεύονται επίσης σε μια επιγραφή του 1663.

Σε σύγκριση με τις πραγματικές αιγυπτιακές πυραμίδες, η Πυραμίδα του Κέστιου είναι πολύ απότομη και πολύ μυτερή. Αυτό εξηγεί γιατί κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση οι εικόνες της αρχαίας Αιγύπτου περιείχαν επίσης πολύ μυτερά μνημεία, αφού το μόνο μέρος όπου οι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες μπορούσαν να δουν μια πυραμίδα ήταν στη Ρώμη και το μαυσωλείο του Κέστιου δεν είχε τις σωστές αναλογίες.

Από το 2015 η Πυραμίδα είναι ανοικτή για το κοινό.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ELENA : Η ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΣΣΑ ΠΟΠ ΣΤΑΡ

 

Η Έλενα Ευσταθιάδου γεννήθηκε στο Κάιρο. Επαναπατρίστηκε στην Αθήνα λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ΄60 και άρχισε να τραγουδάει με την ιδιόρρυθμη  ξενική προφορά της με τους Sover Group – που είχαν δημιουργηθεί από τις στάχτες των Vikings –  με αρχικά μέλη τους Μάκης Καλαβρό τραγουδιστή, Σταύρο Λαδά κιθάρα, Γιώργο Μελέκη μπάσο, Σούλη Κουερίνη όργανο και Γιάννη Βάλβη ντραμς.

Οι Sover Group υπέγραψαν στην Olympic και κυκλοφόρησαν το 1968 το πρώτο τους 45άρι με τίτλο  ¨Αγόρι μου/Μαριάννα¨ που γνώρισε πολύ μεγάλη επιτυχία κερδίζοντας ασημένιο δίσκο.

Η Έλενα πάντως έμεινε στην ιστορία της ελληνικής pop χάρις στη μεγάλη επιτυχίας της ¨Σε περιμένω τ΄ άλλο καλοκαίρι¨ του 1970, σε μουσική του Άκη Λυμούρη και στίχους του Δημήτρη Ιατρόπουλου, ένα τραγούδι που ακούγεται ακόμα και σήμερα φέρνοντας νοσταλγικά στο νου κάποια καλοκαίρια της νιότης.

Στα τέλη του 1970, η Έλενα αποχώρησε από τους Sover Group, οι οποίοι και διαλύθηκαν, για να συνεχίσει σόλο καριέρα χρησιμοποιώντας πλέον και το επίθετο της Ευσταθιάδου.

Όπως αναφέρει ο Αλ. Ριχάρδος, με τους Sover Group, αλλά και μόνη της, κυκλοφόρησε 13 μικρούς δίσκους, ενώ σαν Έλενα κυκλοφόρησε και 2 άλμπουμ, τα ¨Σε Περιμένω τ΄ άλλο Καλοκαίρι¨ (1970) και ¨Ιστορία Αγάπης¨ (1971). Τελευταία κυκλοφορία της ήταν το τραγούδι ¨Μην Επιμένεις¨, για να ανοίξει τελικά δικό της club στο Ηράκλειο, ενώ η ίδια συνέχισε να εμφανίζεται σε πιάνο-bars. Ας σημειωθεί πως η Έλενα ανήκει στην κατηγορία των καλλιτεχνών εκείνων που τη δεκαετία του ΄70 έκαναν πάρα πολλές εμφανίσεις και στα δύο κρατικά κανάλια.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΠΟΡΤ-ΣΑΪΤ : ΕΝΑ ΔΙΣΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ

 

Ο Λιβανέζος τενόρος, λαουτιέρης και μαέστρος Mohammed El-Bakkar (1913-1959) έγινε σταρ στην Αίγυπτο, όπου εμφανίστηκε σε πολλές αραβόφωνες ταινίες. Το 1952 μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου έπαιξε έναν ανατολίτη πωλητή χαλιών στο έργο ¨Fanny¨. Το ¨Port Said¨ ήταν το πρώτο του LP στα 1957, ένα υπέροχο κομμάτι της παγκόσμιας μουσικής, του οποίου οι ανατολίτικες γεύσεις αποτελούν το τέλειο soundtrack για τις βραδιές όλων όσοι αγαπούν το χορό της κοιλιάς. Έξι ακόμη δίσκοι της σειράς ¨Music Of The Middle East¨ ακολούθησαν φέρνοντας τη μουσική παράδοση της Μέσης Ανατολής στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ¨Port Said ¨ήταν ένας από τους πρώτους δίσκους μεγάλης αναπαραγωγής που κυκλοφόρησε, πυροδοτώντας φρενίτιδα για αυτό που έγινε παγκόσμιο είδος μουσικής.

          Ο δίσκος λοιπόν αυτός, περιέχει τα παρακάτω τραγούδια :

 

1.     Πορτ Σάιντ

2.     Σκοτεινά μάτια

3.     Κορίτσι της διπλανής πόρτας

4.     Κορίτσια της Αλεξάνδρειας

5.     Χορός του Αλγερίου

6.     Προσοχή στην αγάπη

7.     Κουνηθείτε εδώ

8.     Ντόπιο κορίτσι

9.     Χορός του Πορτ-Σάιντ

10. Λένε ότι την αγαπώ

11. Τραγουδάω για σένα

12. Όμορφη

 

Το κομμάτι ¨Τα κορίτσια της Αλεξάνδρειας¨ αποτελεί μία αραβική εκδοχή του παραδοσιακού ελληνικού μικρασιατικού τραγουδιού ¨Από ξένο τόπο¨ και οι στίχοι του σε ελεύθερη απόδοση έχουν ως εξής :

¨Α, κορίτσια της Αλεξάνδρειας το να σας ερωτευτώ είναι αμαρτία. Η καρδιά μου και το σώμα μου έλιωσαν λόγω του πάθους. Απαντήστε μου φως των ματιών μου. Ήσασταν πολύ σκληρές. Α, κορίτσια της Αλεξάνδρειας, εσείς που πηγαίνετε στο Πορτ-Σάιτ χαιρετίσματα στο Θεό. Θα κρατήσω την υπόσχεση μου μέχρι να τελειώσει η νύχτα¨.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ