ΣΟΥΕΖ : ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΚΛΥΣΜΑ

 

Η αρχαία πόλη ¨Κλύσμα¨ ήταν ένα λιμενικό και στρατιωτικό κέντρο που ιδρύθηκε στην Αίγυπτο, στη θέση του σημερινού Σουέζ, στο βόρειο άκρο του ομώνυμου Κόλπου.

Η αρχαία ελληνική λέξη ¨κλύσμα¨ προέρχεται από το ρήμα ¨κλύζω¨ που σημαίνει ξεπλένω, πλημμυρίζω, κατά μία ερμηνεία ¨κύμα που σκάει¨, ενώ στο λεξικό Liddell & Scott αναφέρεται ως ¨ακτή που καταβρέχεται από τα κύματα¨, κάτι που πιθανώς συνδέεται με τη θέση της πόλης.

Το Κλύσμα φαίνεται να ιδρύθηκε ή να αναδομήθηκε επί της εποχής του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού (98-117 μ.Χ.) και ο λόγος για την ίδρυση-ενίσχυση του ήταν η στρατηγική του θέση ως σταυροδρόμι που συνέδεε τη χερσόνησο του Σινά, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο, καθώς και η ύπαρξη ενός καναλιού, του ¨Amnis Traianus¨, που ένωνε το Νείλο με την Ερυθρά Θάλασσα και η έξοδός του ήταν κοντά στην πόλη. 

Ουσιαστικά, λειτούργησε ως λιμάνι, φρούριο και εμπορικός σταθμός κατά την περίοδο της ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αφού μέσω αυτής διερχόταν το εμπόριο υφασμάτων, σιτηρών, κ.ά. Μάλιστα, όταν η πόλη του Coptos (σημερινό Qift) καταστράφηκε ή αποδυναμώθηκε, το Κλύσμα απέκτησε ως λιμάνι μεγαλύτερη σημασία.

Κατά την περίοδο της ύστερης Ρωμαϊκής - Βυζαντινής εποχής (4^ος -5^ος αιώνας) η πόλη φαίνεται να είχε σημαντικές ναυτικές και στρατιωτικές λειτουργίες, για παράδειγμα για τον πόλεμο της Αιθιοπίας ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ζήτησε από την πόλη πλοία. Επίσης, η πόλη θεωρείται πιθανό σημείο διείσδυσης της πανούκλας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία περίπου το 541 μ.Χ. 

Κατά τη Χριστιανική Περίοδο στην Αίγυπτο, το Κλύσμα ήταν έδρα επισκόπου, όπως οι Ιάκωβος, Τίτος, Ποιμήν, κ.ά., ενώ στο βουνό Κουλζούμ κοντά του ασκήτεψαν πολλοί ερημίτες μοναχοί σαν τον Σισώη τον Μέγα και τον Ιωάννη του Ντουάρφ.

Μετά την Άραβικη κατάκτηση της Αιγύπτου (7^ος αι.), η πόλη παρήκμασε, αφού αναπτύχθηκαν περισσότερο λιμάνια όπως η Βερενίκη η Τρωγλοδυτική, ο Μυός Όρμος και η Αρσινόη. Εκείνη την περίοδο άρχισε να χρησιμοποιείται για την πόλη η ονομασία ¨Κουλζούμ¨ ως μεταγραφή της αρχαιοελληνικής λέξης ¨Κλύσμα¨.

Το όνομα ¨Σουέζ ¨ φαίνεται πως ήρθε αργότερα ως τοπική αραβική μορφή και συγκεκριμένα από το αραβικό ¨as Suways¨ που περικλείει τη ρίζα ¨suan¨ που σημαίνει ¨αρχή-αρχικός¨ ή ¨αρχή πορείας¨, υπονοώντας το αρχικό σημείο της πορείας προς την Ερυθρά Θάλασσα. Το τοπωνύμιο al-Suways – πιθανώς μιας συνοικίας της πόλης – άρχισε να γίνεται εμφανές γύρω στον 10^ο αι. και σταδιακά αντικατέστησε το παλαιότερο al-Qulzum. 

Κατά την Αιγυπτιώτικη Περίοδο της πόλης τον 20^ο αι. η πόλη καλούνταν ¨Σουβέτσι¨, κυρίως από τους Κασιώτες.

Ας σημειωθεί πως σήμερα, η αρχαία πόλη αποτελεί κατά κύριο λόγο αρχαιολογικό χώρο, με περιορισμένα σωζόμενα κατάλοιπα και η περιοχή της έχει ενταχθεί στην σύγχρονη πόλη του Σουέζ.

 

Σημείωση : Ο ισχυρισμός που διαχέεται κυρίως στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης πως αφού οι Άραβες γράφουν από δεξιά προς τα αριστερά, έγραψαν έτσι και το όνομα ¨Suez¨ ώστε όταν διαβάζεται ανάποδα να παραπέμπει στο Δία (Zeus) είναι τουλάχιστον σαθρή και αστεία αφού βασίζεται σε μια απλή σύμπτωση…

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ