Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΣΟΦΙΑ

ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΟ ENGLISH GIRLS΄ COLLEGE

 

Η Πριγκίπισσα Σοφία της Ελλάδας και της Δανίας, μετέπειτα Βασίλισσα της Ισπανίας, γεννήθηκε στις 2/11/1938 στην Αθήνα, το μεγαλύτερο παιδί των Βασιλέων Παύλου και Φρειδερίκης.

Καθώς η οικογένειά της αναγκάστηκε να εξοριστεί κατά τη διάρκεια του Β΄π.π., πέρασε μέρος την παιδικής της ηλικίας στην Αίγυπτο, όπου και έλαβε την πρώτη της εκπαίδευση στο ¨Αγγλικό Κολλέγιο Θηλέων¨ στο αλεξανδρινό Σάτμπυ.

 

Το κολλέγιο (EGC) αυτό είχε ιδρυθεί το 1935 για να τιμήσει το Ασημένιο Ιωβηλαίο του Βασιλιά Γεωργίου Ε΄ της Αγγλίας, μια εποχή όπου η Αίγυπτος ήταν ένα από τα προτεκτοράτα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Πιο συγκεκριμένα, στα 1935  το Διοικητικό Συμβούλιο του αγγλικού Κολλεγίου ¨Βικτώρια¨ της Αλεξανδρείας, το οποίο είχε ιδρυθεί πριν από το EGC για να προσελκύσει τους μελλοντικούς βασιλιάδες και πρίγκιπες της Μέσης Ανατολής, εισήγαγε την ιδέα δημιουργίας ενός αδελφοποιημένου σχολείου για τις νεαρές κυρίες της ελίτ της Μέσης Ανατολής. Έτσι, επιλέχθηκε μια τοποθεσία, στο Σάτμπυ, και ενώ ξεκίνησε η κατασκευή του πιο σύγχρονου και πιο εξελιγμένου σχολείου, μια βίλα στη συνοικία Ζιζίνια που ανήκε στον Αιγυπτιώτη Μ. Ζερβουδάκη ενοικιάστηκε για δύο χρόνια ως προσωρινή έδρα του κολλεγίου.

Το κτιριακό συγκρότημα είχε σχεδιαστεί από τον Άγγλο αρχιτέκτονα M. Grey Wornum σε ισπανο-αραβικό αρχιτεκτονικό στυλ με σκοπό να φιλοξενήσει 1.000 μαθήτριες, ενώ τα 20 φεντάνια της έκτασης του χώρου που έφτανε ως τη Λεωφόρο Αμπουκίρ ήταν δωρεά του Κυβερνείου της Αλεξάνδρειας. Μέχρι το 1956, το προσωπικό ήταν όλο Βρετανοί, αλλά εξαιτίας της Κρίσης του Σουέζ απελάθηκαν στα 1956. Εξάλλου, μετά την Επανάσταση του 1952 μετονομάστηκε σε ¨El Nasr Girls΄ College¨

Για τα πρώτα 21 χρόνια του, το κολλέγιο λειτουργούσε με βάση τους κανόνες και τους κανονισμούς, τη ζωή και τις ιδέες ενός βρετανικού δημόσιου σχολείου, τα οποία πίσω στην Αγγλία ήταν τα ιδιωτικά σχολεία επιλογής. Οι μαθήτριες σπούδαζαν για τις εξετάσεις της Οξφόρδης και του Κέιμπριτζ, έπαιζαν βρετανικά παιχνίδια όπως χόκεϊ και νέτμπολ, μάθαιναν να έχουν αθλητικό πνεύμα, κ.ά. Οι νεαρές κοπέλες του κολλεγίου ένιωθαν ότι το πολιτιστικό τους υπόβαθρο ήταν, σε τελική ανάλυση, θεμελιωδώς βρετανικό. Όταν ταξίδευαν στο Λονδίνο ένιωθαν άνετα αφού ήταν εξοικειωμένες με τους ανθρώπους, τον πολιτισμό, τα κτίρια και τα σημαντικά μέρη του τόπου.

Το να είσαι απόφοιτος του EGC ήταν μεγάλη τιμή και είχε υψηλό κύρος στην κοινωνία. Σήμερα, μπορείτε να βρείτε αποφοίτους του EGC στα Ηνωμένα Έθνη, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, καθώς και καθηγητές πανεπιστημίων στο Πανεπιστήμιο της Αλεξάνδρειας, στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Καΐρου και σε πολλά άλλα πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, σε όλους τους τομείς της ιατρικής, της μηχανικής, των τεχνών κ.λπ. Ένας σημαντικός αριθμός αποφοίτων είναι γυναίκες που κατέχουν εξέχουσα θέση στην κοινωνία.

 

Ν. ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ ΚΟΙΝΗ

 

Η Αλεξανδρινή ή Ελληνιστική Κοινή ήταν η κοινή μορφή της ελληνικής γλώσσας που μιλήθηκε και γράφτηκε κατά την Ελληνιστική περίοδο, τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, λειτουργώντας ως lingua franca μεταξύ ομιλούντων διαφορετικές διαλέκτους.

Πολλοί ήταν εκείνοι που την κοινή αυτή γλώσσα την ονόμασαν Αλεξανδρινή – την περί της Αλεξανδρέων διαλέκτου – ή διάλεκτο της Αλεξάνδρειας.

Η Κοινή Αλεξανδρινή ξεπήδησε ως κοινή διάλεκτος μέσα στα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έτσι υπό την ηγεσία των Μακεδόνων, οι οποίοι είχαν κατακτήσει το γνωστό τότε κόσμο, η νεοσχηματισθείσα κοινή διάλεκτος ομιλούνταν από την Αίγυπτο έως την Ινδία.

Αν και τα επιμέρους στοιχεία της διαμορφώθηκαν κατά την ύστερη Κλασική Εποχή ήταν στη μετακλασική περίοδο και μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 323 π.Χ. όταν οι ασιατικοί πολιτισμοί υπό την επιρροή της Ελληνιστική Περιόδου άρχισαν να επηρεάζουν και τη γλώσσα.

Για την προέλευση της οι μελετητές διαφωνούν. Άλλοι πιστεύουν ότι πράγματι προερχόταν από το συγκερασμό των τεσσάρων βασικών διαλέκτων της αρχαίας ελληνική γλώσσας, ενώ άλλοι ότι αποτελεί μετεξέλιξη της ιωνικής ή αττική διαλέκτου.

Ούτως ή άλλως η Αλεξανδρινή Κοινή είχε σε γενικές γραμμές περισσότερα ιωνικά στοιχεία στις περιοχές που κατοικούνταν κυρίως από Ίωνες, ενώ αντίθετα στη Λακωνία και στην Κύπρο είχε περισσότερα λακωνικά και αρκαδικά-κυπριακά στοιχεία αντίστοιχα. Επιπλέον, αφού η λόγια γλώσσα της περιόδου εκείνης προσομοιάζει τόσο πολύ στην αττική, οι περισσότεροι πλέον αποδέχονται την άποψη ότι η Αλεξανδρινή Κοινή είναι παιδί της αττικής, με αρκετές βέβαια επιρροές από άλλες διαλέκτους ή και από τη μητρική γλώσσα άλλων λαών που τη μιλούσαν και που σε μικρό βαθμό επίσης τη διαμόρφωναν.

Το πέρασμα στην επόμενη περίοδο, που είναι γνωστή και ως μεσαιωνική ελληνική, χρονολογείται από την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης από τον Κωνσταντίνο Α΄ το 330, ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν ότι για ιστορικούς και γλωσσικούς λόγους το πέρασμα στη μεσαιωνική ελληνική γλώσσα χρονολογείται τον 6^ο αιώνα. Η μετακλασική περίοδος της αναφέρεται έτσι στη δημιουργία και την εξέλιξη της κοινής διαμέσου της όλης ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου της ιστορίας ως τις αρχές του Μεσαίωνα.

Σε ομιλία της το 2021 η γνωστή Βυζαντινολόγος και Ιστορικός Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ μιλώντας για την Κοινή Αλεξανδρινή εξήγησε πως ¨ήταν η πρώτη διεθνής γλώσσα, που εκείνη την εποχή σημαίνει τη γλώσσα των λαών της Μεσογείου¨ και πως η κοινή ελληνική γλώσσα ¨αμέσως μετά από τα χρόνια του Αλεξάνδρου είχε γίνει η γνωστή γλώσσα των πολιτισμών¨. Υπογραμμίζοντας δε το ρόλο της ελληνικής γλώσσας για τη διάδοση του χριστιανισμού, τόνισε πως : ¨Σε αυτή τη γλώσσα έχει μεταφραστεί η Παλαιά Διαθήκη πολύ πριν από τη γέννηση του Χριστού, γιατί οι ελληνόφωνοι Εβραίοι της Αλεξάνδρειας είχαν ξεχάσει τη μητρική τους γλώσσα και δεν ξέρανε παρά ελληνικά. Δεν είναι μόνον η Παλαιά Διαθήκη που έχει μεταφραστεί εκεί στα ελληνικά. Είκοσι επτά κώδικες της Καινής Διαθήκης, πλην του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, είναι όλοι γραμμένοι ελληνικά και αν δεν υπήρχε ο ελληνόφωνος ελληνολάτρης Παύλος ο Σαούλ, ο Απόστολος των Εθνών, ίσως δε θα υπήρχε ο χριστιανισμός όπως είναι σήμερα¨.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟ Η ΠΡΩΤΗ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ ?

 

          Εξειδικευμένοι επιστήμονες ανά τον κόσμο προτείνουν πως το τέλος της Εποχής του Χαλκού στα 1200 π.Χ. με την παράλληλη κατάρρευση των πολιτισμών των Μυκηνών και των Χετταίων, και με το τεράστιο πλήγμα στον Αιγυπτιακό Πολιτισμό, προήρθε από επιθέσεις των λεγόμενων Λαών της Θάλασσας, εσωτερικών εξεγέρσεων, παλίρροιας σεισμών, τεράστιας ξηρασίας, μεγάλου λιμού και ασθενειών όπως η μαλάρια, ο τύφος και η ευλογιά.

          Σύμφωνα με τα σχετικά σημάδια που βρέθηκαν στην μούμια του Φαραώ Ραμσή Ε΄, αυτός φαίνεται πως πέθανε νέος γύρω στο 1145 π.Χ. από ευλογιά. Το περίεργο είναι πως δεν ενταφιάστηκε σε 70 μέρες από το θάνατο τους όπως ήταν το σύνηθες, αλλά σε 16 μήνες, ενώ παράλληλα πέθαναν και άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Όπως δε διαβάζουμε σε ταφικές επιγραφές, δόθηκε άδεια επί κρατική πληρωμή στους εργάτες των ταφικών μνημείων κάτι που υποδεικνύει πως είχαμε την πρώτη μορφή καραντίνας στην παγκόσμια ιστορία.

          Γνωρίζοντας πως η πρακτική της καραντίνας στη νεότερη ιστορία ξεκινά κατά τη διάρκεια του 14^ου αιώνα σε μία προσπάθεια να προστατευτούν οι παράλιες πόλεις από τις επιδημίες πανούκλας, για την ιστορία, ως αξιοσημείωτες καραντίνες στη σύγχρονη ιστορία σημειώνουμε εκείνη στο αγγλικό Eyam στα 1665 λόγω της βουβωνικής πανώλης, στην Ανατολική Σαμόα στα 1918 λόγω της γρίπης, στην Αλάσκα στα 1925 λόγω της διφθερίτιδας, κι εκείνες λόγω της γιουγκοσλαβικής ευλογιάς το 1972, του SARS, του Έμπολα και του COVID-19.

          Τέλος, ας καταγραφεί πως το Νοσοκομείο του Αγίου Νικολάου στο Harbledown της Αγγλίας ιδρύθηκε το 1084 για να φιλοξενήσει 60 λεπρούς και θεωρείται η πρώτη καταγεγραμμένη τέτοια αποικία-καραντίνα.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΣΠΕΤΣΕΡΟΠΟΥΛΕΙΟ ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟ

ΗΛΙΟΥΠΟΛΕΩΣ ΚΑΪΡΟΥ

ΜΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

 

Το νέο ορφανοτροφείο κτίστηκε στην καϊρινή Ηλιούπολη με δωρεά των αδελφών Γεωργίου και Δημητρίου Σπετσερόπουλου σε οικόπεδο 4.000 τ.μ. που αγοράστηκε από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και την Εταιρία Ηλιουπόλεως. Τα σχέδια είχε αναλάβει το Γραφείο Μιχαήλ Φλώρη - Κυπριανού Γεωργίου, σε συνεννόηση με το μηχανικό Γρυπάρη. Ο θεμέλιος λίθος του τέθηκε στις 23/4/1928 και άρχισε να λειτουργεί την 1/7/1929, με τα επίσημα εγκαίνια να πραγματοποιούνται στις 26/12/1929.

Πως ήταν όμως το Σπετσεροπούλειο Ορφανοτροφείο ; Ας απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό ακολουθώντας μια σύντομη περιγραφή του από το 1929 :

Η κύρια εξωτερική του είσοδος ήταν επί της οδού Τάντας, η οποία είχε γίνει μια από τις κυριότερες αρτηρίες της Ηλιούπολης από την οποία διερχόταν το μετρό. Γύρω υπήρχε μια μεγάλη αυλή, ενώ το οικόπεδο είχε συνολική έκταση 4.000 τ.μ. Το κτίριο είχε ισόγειο και 3 ορόφους. Ο εισερχόμενος έβλεπε αμέσως εντοιχισμένες δύο μαρμάρινες πλάκες δεξιά και αριστερά με επιγραφές ¨Ευεργέται¨ και ¨Δωρηταί¨. Εκεί θα αναγράφονταν τα ονόματα των ευεργετών και δωρητών, οι οποίοι βέβαια υπήρξαν πολλοί. Το κτίριο κάλυπτε 1.500 τ.μ. Ο καθένας αντιλαμβανόταν την ιδιαίτερη επιμέλεια με την οποία κτίστηκε. Μεγαλοπρεπείς μαρμάρινες σκάλες, ξυλεία πορτών και παραθύρων, ότι πιο τέλειο και στέρεο. Στο ισόγειο, μια πτέρυγα περιλάμβανε το παρεκκλήσι διαστάσεων 20Χ6 μ. Στο ναό αυτό θα τελούνταν κατά τις εορτές λειτουργίες με χορωδίες από ορφανά. Υπήρχαν επίσης, αίθουσα εστιατορίου για 300 τρόφιμους, αποθήκες τροφίμων, μαγειρείο με τέλεια εγκατάσταση, εγκαταστάσεις λουτήρων, νιπτήρων και αποδυτηρίων.

Στον πρώτο όροφο ήταν το γραφείο της Διευθύνσεως, γραφείο γραμματέως, αίθουσα συνεδριών του Διοικητικού Συμβουλίου, μεγάλη αίθουσα τελετών 18Χ6 μ. Κατά μήκος, επί μεγάλου διαδρόμου, ήταν επτά αίθουσες παραδόσεων, κάθε μία 9Χ6 μ. Υπήρχε ιδιαίτερη αίθουσα νηπιαγωγείου. Δύο μαρμάρινες σκάλες οδηγούσαν στους άνω ορόφους.

Ο δεύτερος όροφος του ιδρύματος προοριζόταν αποκλειστικά για τα αγόρια τρόφιμους και το προσωπικό του τμήματος αυτού. Περιλάμβανε : Τέσσερεις κοιτώνες 5,5Χ20, καθώς και άλλον έναν διαστάσεων 6Χ20. Οι κοιτώνες αυτοί ήταν για 150 κλίνες. Επίσης, εκεί βρισκόταν το τελείως ανεξάρτητο διαμέρισμα του διευθυντού, τα δωμάτια του ανώτερου προσωπικού, το νοσηλευτήριο και διάφορες άλλες εγκαταστάσεις, ιματιοθήκες, κτλ.

Ο τρίτος όροφος προοριζόταν αποκλειστικά για τα ορφανά κορίτσια, τα νήπια, τη διευθύντρια του τμήματος και τις διδασκάλισσες. Είχε ακριβώς όσα διαμερίσματα είχε και ο πρώτος όροφος, τους ίδιους κοιτώνες, κτλ.

Τέλος, η ταράτσα περιλάμβανε όλες τις υπηρεσίες πλυντηρίου, ιματιοθήκη και αποθήκη.

          Εν κατακλείδι, ας αναφέρουμε πως στα εγκαίνια εκτός το λόγο του Πατριάρχη Μελετίου που μεταφραζόταν στα αραβικά από τον Άγιο Νουβίας και το συγκινητικό άσμα για την ορφάνια που έψαλλαν τα ορφανά, μίλησε ελληνικά και γαλλικά ο Πρέσβης Μεταξάς, ο οποίος μεταξύ άλλων είπε και τα εξής :

          ¨Χάρις εις τον αείμνηστον Γεώργιον Σπετσερόπουλον, ισχυρώς συνδεδεμένον εν τη αυτή σκέψει της επιμόνου φιλανθρωπίας, εις την ακαταπόνητην σύζυγον του και τον αγαπητότατον αδελφόν του, χάρις εις το τάλαντον των μηχανικών των συλλαβόντων και πραγματοποιησάντων το σχέδιον τούτο, θα ίδητε σήμερον εις το άσυλον των ατυχών παιδίων μίαν πραγματικήν όασιν, ην οι μικροί απόκληροι θα εύρουν θαυματουργώς εν τη ερήμω της ζωής των. Τι ωραιότερον πλαίσιον δια το φιλήσυχον τούτο καταφύγιον, την άλλη όασιν της Ηλιουπόλεως. Όπως η Ηλιούπολις είναι η κατάκτησις του ανθρώπου επί της ερήμου, έτσι και το Ορφανοτροφείο είναι η κατάκτησις του αγαθού και της φιλανθρωπίας επί της δυστυχίας και του κακού¨.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ