ΚΑΪΡΙΝΕΣ ΘΥΜΗΣΕΣ

 

Που να ΄σαι Κάιρο γλυκό,

που να ΄στε Πυραμίδες

που λάμπατε χρυσά φλουριά

του χρόνου ηλιαχτίδες.

 

Που να ΄σαι Κάιρο γλυκό,

που να ΄σαι Χαν Χαλίλι

φεγγάρι ασημόχρωμο

σε σμαραγδένιο δείλι.

 

Που να ΄σαι Κάιρο γλυκό,

που να ΄σαι μέγα Νείλε

με μια φελούκα γρήγορα

χαράς μαντάντο στείλε.

 

Που να ΄σαι Κάιρο γλυκό,

που να ΄στε μιναρέδες

φούλια με λάγνα μυρωδιά

και του καημού αμανέδες.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΕΣ ΚΙ Η ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

 

Η 13^η Σεπτεμβρίου του 1922 θεωρείται μία από τις αποφράδες ημέρες του Ελληνισμού, μέρα κατά την οποία πυρπολήθηκε η Σμύρνη συγκλονίζοντας του Έλληνες απανταχού, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των Αιγυπτιωτών που αποσβολωμένοι διάβαζαν τα της Καταστροφής από τις ελληνικές εφημερίδες της Νειλοχώρας… Ας δούμε λοιπόν πως παρουσιάστηκε το γεγονός μέσω αυτών, ένα γεγονός που προκάλεσε κύμα Σμυρνιών και γενικότερα Μικρασιατών προσφύγων προς την Αίγυπτο, η οποία φιλόξενη γαρ τους αγκάλιασε, ενώ άμεσα οι Αιγυπτιώτες έκαναν τα πάντα για να απαλύνουν τον πόνο τους και για να έχουν μια όσο το δυνατόν καλύτερη διαβίωση. Και πράγματι το κατάφεραν…

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Ελληνικός Μικρασιατικός Σύνδεσμος ¨Η Μικρά Ασία¨ που μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγγυήθηκε την αποβίβαση 16.000 προσφύγων στην Αίγυπτο, βοηθώντας τους έκτοτε με διάφορους τρόπους, ενώ στα μητρώα του σωματείου βρέθηκαν καταχωρημένοι 18.000 Μικρασιάτες, οι οποίοι βοηθήθηκαν στο διάστημα 1921-27.

 

          ¨(15/9) Η περικαλλής της Ιωνίας νύμφη, με ερρακωμένην ήδη και αιμόφυρτον την κυανόλευκον αυτής εσθήτα σφαδάζει και ασπαίρει και αγωνιά υπό την κτηνώδη περίπτυξιν του οργιαστού της Άγκυρας¨…

 

          ¨(15/9) Οι Τούρκοι επυρπόλησαν τας χριστιανικάς συνοικίας της Σμύρνης. Το ευρωπαϊκόν τμήμα της πόλεως εγένετο ήδη παρανάλωμα του πυρός. Έσφαξαν τους μητροπολίτας Έλληνα και Αρμένιον. Εβιαιοπράγησαν κατά των ξένων. Ο λιμήν είναι κατάμεστος πτωμάτων. Η αγριότης των Κεμαλικών είναι αφάνταστος¨.

 

          ¨(17/9) Η Σμύρνη κατεστράφη. Εκατόν είκοσι χιλιάδες θύματα ! Πληροφορίαι εξ αυθεντικής πηγής βεβαιούσιν ότι αι διαπραχθείσαι σφαγαί και τα όργια κατά του Ελληνικού και Αρμενικού πληθυσμού και αυτής της πόλεως είναι αδύνατον να περιγραφώσι. Η πόλις της Σμύρνης, πλην της τουρκικής συνοικίας, σχεδόν απετεφράθη. Αι οδοί βρίθουσι πτωμάτων. Εις την παραλίαν ευρίσκονται κατά σωρούς ερριμένα πτώματα εν αποσυνθέσει. Τα ατμόπλοια αδυνατούν να προσεγγίσουν εις την παραλίαν διότι οι έλικες δεν δύνανται να λειτουργήσουν ένεκα των επιπλεόντων πτωμάτων. Πλείστοι ξένοι υπήκοοι υπέστησαν την ιδίαν τύχην. Το καταστρεπτικόν έργον, πρωτοφανές εν τη ιστορία, εξακολουθεί¨…

 

          ¨(20/9) Κατόπιν της εθνικής μας συμφοράς εις Μικρασίαν, χιλιάδες άστεγοι αδελφοί μας, πεινώντες και πενόμενοι, ζητούν βοήθειαν, πάμπολλοι δ΄ εθνικαί ανάγκαι επιβάλλουν την οπωσδήποτε συμμετοχήν μας εις το έργον της βοηθείας και επικουρίας αυτών. Δια τούτο αι κάτωθι σημειούμεναι Κυρίαι συνελθούσαι, απεφάσισαν να επικουρήσωσι το έργον της Αμύνης Ελλήνων Αλυτρώτων Αιγύπτου και Σουδάν, και συνέστησαν εκ παραλλήλου την Άμυναν Αλυτρώτων Ελληνίδων Αιγύπτου και Σουδάν, εις την οποίαν παρακαλούμεν να προσέλθουν και εγγραφούν ως μέλη αι Κυρίαι και Δεσποινίδες της Αλεξανδρείας, αι οποίαι ήσαν διατεθειμέναι να συμμετάσχουν του πατριωτικού μας σκοπού. Η ετήσια συνδρομή ωρίσθη εις γ.δ. 20. Διεύθυνσις : Οδός Βολονάκη αρ. 4. Αι κ.κ. Α.Δ. Θεοδωράκη, Χ.Ι. Αποστολίδου, Ε. Βαλινάκη, Ι. Βλαστού, Κ.Α. Κομανού, Α. Τσουστινιάνη, Π.Γ. Ρούσου, Χ.Γ. Ραδοπούλου, Τ.Ι. Ζαφειροπούλου, Ε. Μπιτζίου, Μ. Λιαροπούλου, Π. Σιρδάρη, Μ. Ταμπάκη, Σ. Τσώτσου, Σ.Γ. Λεμβέση, Μ.Μ. Καζούλη, Ε. Βαλασσοπούλου, Π. Πηλαβάκη, Δ.Β. Σαράντη, Μ.Ν. Σκυλίτση, Ζελίτα Ευτυχία, Μαρίκα Μαξούρη, Α. Παλαιολόγου, Νικολάου (ιατρού), Φ. Συναδινού, Ι.Κ. Μπόλλα, Μ. Σιγάλα και οι δ/δες Ελ. Λάσκαρη, Α. Βασιλειάδου¨.

 

          ¨(28/9) Τα σταφύλια σου βέβαια θα ξαναβγούν και θα γεμίσουν τους δρόμους της καινούργιας πόλης σαν πρώτα. Ο ήλιος θα χρυσώσει ξανά, μα στα χαλάσματα των καμένων μαχαλάδων, το τραγούδι των πουλητάδων θα μοιάζει μοιρολόι. Τα σταφύλια σου θα ξαναβγούν – ίσως ομορφότερα – μα δεν θάχουν πια την παλιά τους γλύκα. Αετονύχια, ροζακιά, αυγουλάτα. Η παλιά σας γλύκα θα μένει στο λαρύγγι ως ανάμνηση των ημερών της ευτυχίας που προηγήθηκε απ΄ τον όλεθρο. Τα σταφύλια σου θα ξαναβγούν, καθώς και τα κρασιά σου. Όσοι τα πίνουν θα οραματίζονται στο μεθύσι τους όχι Ελλάδες σαν πρώτα, μα δάδες αναμμένες και στη λάμψη τους, τις μορφές των ωραίων που στοίχειωσαν την ατμόσφαιρα. Οι όμορφες δεν θα προβάλλουν στα παράθυρα και οι γλάστρες δεν θα τα στολίζουν σαν πρώτα. Τα βασιλικά θα μαραίνονται κι απ΄ την αναμονή θα κιτρινίζουν, μα τα παχουλά χέρια δεν θα τα κόβουν γιατί δεν θα προσμένουν κανένα Ελληνόπουλο να περάσει. Τα καινούργια τραγούδια θα κλείνουν το πάθος των παλιών και το μεράκι των χαμένων μες τα στενά σοκάκια που τώρα δεν υπάρχουν. Τα καινούργια τραγούδια δεν θα φθάνουν ως το παραθύρι της αγαπημένης γιατί θα τραγουδιούνται με σιγανή φωνή να μην τ΄ ακούσει ο βάρβαρος και τα πνίξει. Τα βήματα των διαβατών στα έρημα καλντερίμια θα είναι αβέβαια σαν να τους έχουν τα πόδια δεμένα, τα πόδια που σήμερα θα ήταν φτερωτά, ω Σμύρνη, που στους δρόμους σου ονειρεύτηκες Ελλαδικούς Ερμήδες. Στις χειμωνιάτικες νύχτες τα φώτα των καινούργιων σπιτιών θα είναι αραιά, οι ψυχές σφιγμένες, του χορού οι σάλες κλειστές. Και μονάχα στους έρημους μαχαλάδες, οι αγέρηδες θα σφυρίζουν στ΄ αυτί του διαβάτη τους έρωτες της Σμυρνιωπούλας, τις τρέλες της Καρδιλιώτισσας και τον καημό των παλληκαριών που ξεχάστηκαν απ΄ τους πολιτισμένους (;).  Οι μιναρέδες σου θα ξαναχτιστούν, κι ο βάρβαρος απ΄ το ύψος τους θα σαρκάζει εσένα, Σοφέ, που αιώνες τώρα βεβαιώνεις πως το σαρίκι πολιτίστικε, πως πνίξαμε μέσα μας την τίγρη… Γιάγκος Πιερίδης¨.

 

Σημείωση : Ο κυπριακής καταγωγής λογοτέχνης Γιάγκος Πιερίδης (1897-1970), που έγραψε το ανωτέρω πεζό ποίημα με τίτλο ¨Σμύρνη¨, είχε γεννηθεί στην Αθήνα, αλλά από μικρός έζησε στην Αλεξάνδρεια και συνετέλεσε αρκετά στη διάδοση της καβαφικής ποίησης.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

ΕΝΑ ΜΝΗΜΕΙΩΔΕΣ ΕΡΓΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ

Η 6ΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗ

 

          Ασχολούμενος εδώ και 40 χρόνια με τα αιγυπτιώτικα – σωματειακά, συλλεκτικά και συγγραφικά – είχα ένα μεγάλο όνειρο : Τη συγγραφή της συνολικής και ολοκληρωμένης Ιστορίας του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού, αφού τα έργα των Πολίτη (1928) και Γιαλουράκη (1967) και παλαιά ήταν και ελλιπή. Μια συγγραφή που θα προσέδιδε την πρέπουσα αξία και αίγλη στην επί 1,5 αιώνα σπουδαία και εν πολλούς μοναδική διαδρομή των Ελλήνων στην Αίγυπτο.

          Και ο Θεός με ευλόγησε με την εύνοια του και μου επέτρεψε να είμαι υγιής και διαυγής ώστε να συγγράψω το Μεγάλο αυτό Έργο-Παρακαταθήκη για τις επερχόμενες γενιές Αιγυπτιωτών, Αποδήμων και Ελλήνων εν γένει.

          Σκληρή δουλειά, εκατοντάδες ώρες, ξενύχτια, έρευνες, χρήματα, μόχθος, επιμονή και υπομονή χρειάστηκαν για την ολοκλήρωση του, έτσι ώστε να παραδοθεί σήμερα σε όλους εσάς μέσα σε 6 τόμους, 420.000 λέξεις, 2.200 σελίδες και 2.300 φωτογραφίες, ένα έργο ζωής, όπου η ιστορία συναντά την ελπίδα για το αιγυπτιώτικο αύριο.

          Βέβαια, η έκδοση του δεν θα ήταν δυνατή αν στο διάβα μου δεν συναντούσα έναν σπουδαίο Άνθρωπο, ένα σημαντικό Έλληνα, τον Απόστολο Δοξιάδη, που πίστεψε σ΄ εμένα και στο όραμα μου, στηρίζοντας το οικονομικά με τη γενναιόδωρη χορηγία του, αν και δεν είναι Αιγυπτιώτης.

          Έτσι, η ελπίδα μου δεν έσβησε και τελικά η πίστη στο όνειρο δικαιώθηκε.

          Σας παραδίδω λοιπόν εντός πολυτελούς κιβωτίου την 6τομη ¨Ιστορία των Ελλήνων στην Αίγυπτο¨ των εκδόσεων Αγγελάκη και είναι πλέον στο χέρι σας να σκεφτείτε αιγυπτιώτικα και να τιμήσετε τούτη την προσπάθεια, στηρίζοντας την κυκλοφορία και διάδοση της με το να την αποκτήσετε είτε από τον συγγραφέα, είτε από τον εκδοτικό οίκο.

          Μην λησμονήσετε ούτε έναν Αιγυπτιώτη, ούτε έναν φίλο, ούτε ένα φιλίστορα  Έλληνα που γνωρίζετε, μιλώντας τους για τούτο το έργο ώστε να αποδείξετε έτσι εμπράκτως ότι ανήκετε στη μεγάλη Αιγυπτιώτικη Οικογένεια και παράλληλα τιμάτε αυτό που αποκαλούμε Αιγυπτιωτισμό !

 

ΤΙ ΣΧΕΣΗ ΕΧΕΙ Ο ΝΤΕ ΛΕΣΣΕΨ ΜΕ ΤΑ ΕΙΣΒΟΛΙΚΑ ΨΑΡΙΑ ?

 

Λεσσεψιανή Μετανάστευση ονομάζεται η μετανάστευση θαλάσσιων οργανισμών της Ερυθράς Θάλασσας μέσω της Διώρυγας του Σουέζ στη Μεσόγειο.

Το όνομα αυτό δόθηκε προς τιμήν του Φερδινάνδου ντε Λεσσέψ, υπεύθυνου του έργου κατασκευής της εν λόγω Διώρυγας.

Οι θαλάσσιοι οργανισμοί οι οποίοι περνούν τη Διώρυγα από την Ερυθρά καταλήγοντας στη Μεσόγειο ονομάζονται Λεσσεψιανοί Μετανάστες.

Μερικοί από αυτά τα λεγόμενα εισβολικά θαλάσσια είδη είναι τα εξής : Λεοντόψαρο, Λαγοκέφαλος, Ακανθόπερκα, Μονόχειρος, Κορνέτα, Ριγέ Γατόψαρο, Γερμανός, Σουπιοκαλάμαρο, Κασσιόπη, Μυδοφάγος, κ.ά.

Όσο για το Αιγαίο μας, είναι πολύ σημαντικό να αναφέρεται στο Ελληνικό Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος κάθε εντοπισμός Λεσσεψιανού Μετανάστη στην κατάδυση, στο ψάρεμα ή στο κολύμπι στα ελληνικά νερά.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΤΟ ΕΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΠΕΡΙΚΑΛΛΕΣ ΚΤΙΡΙΟ

ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΑΘΗΝΩΝ

   Μεγάλες και σπουδαίες κρατικές και ιδιωτικές ελληνικές τράπεζες δραστηριοποιούνταν στην Αίγυπτο στα τέλη του 19^ου και στις αρχές του 20^ου αιώνα, και όχι μόνο, καθώς και αρκετές ευρωπαϊκών και αιγυπτιακών συμφερόντων σχεδόν πάντοτε με ελληνική συμμετοχή στα διοικητικά τους συμβούλια. Οι τράπεζες αυτές στεγάζονταν συνήθως, τόσο στην Αλεξάνδρεια, όσο και στο Κάιρο, σε μεγαλοπρεπή κτίρια που ενέπνεαν στους πελάτες τους δέος και εμπιστοσύνη.

Ένα τέτοιο κτίριο φιλοξενούσε από το 1909 και την Τράπεζα Αθηνών, όπως χαρακτηριστικά περιγράφεται σε σύντομο άρθρο της αθηναϊκής εφημερίδας ¨Σκριπ¨ στις 13/5/1909.

Ας σημειωθεί πως η Τράπεζα Αθηνών λειτούργησε από το 1893 ως το 1953, οπότε συγχωνεύτηκε με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, με έντονη παρουσία όχι μόνο στον ελληνικό χώρο, αλλά και στο εξωτερικό με έμφαση στις περιοχές εκείνες στις οποίες η οικονομική δραστηριότητα του ελληνικού στοιχεία ήταν σημαντική, όπως σε Αίγυπτο και Τουρκία.

Το πρώτο υποκατάστημα της Τραπέζης Αθηνών στην Αίγυπτο ιδρύθηκε στην Αλεξάνδρεια την 1 Σεπτεμβρίου 1896, αναλαμβάνοντας τις εργασίες του οίκου Ιωάννου Πεσματζόγλου και Σίας, ο οποίος ήταν και ο πρώτος διευθυντής του. Η Τράπεζα είχε επίσης υποκαταστήματα στο Μπένι Σουέφ, την Τάντα, κ.ά., αλλά ως το 1918 έκλεισαν, για να διατηρηθούν μονάχα αυτά της Αλεξανδρείας και του Καΐρου, καθώς και του Πορτ-Σάιτ που ιδρύθηκε το 1920

 

          ¨Η Τράπεζα Αθηνών βαίνουσα από ευημερίας εις ευημερίαν, μετά την σύστασιν δύο νέων υποκαταστημάτων εν Τριπόλει και εν Λαρίσση, προέβη νυν εις νέον βήμα προόδου : Την αγοράν πολυτελούς μεγάρου εν Αλεξανδρεία, προς εγκατάστασιν του εκεί υποκαταστήματος της.

          Την ανάγκην ιδίου και μεγάλου οικήματος εις την καρδίαν εκείνην της Αιγύπτου προεκάλεσαν αφ΄ ενός, και κυρίως, η καταπληκτική αύξησις των εν Αιγύπτω εργασιών της και αφ΄ ετέρου η ευπρόσωπος αυτής παρουσία μεταξύ των μεγάρων των λοιπών διεθνών χρηματιστικών οίκων της αιγυπτιακής μεγαλουπόλεως.

          Την αγοράν του μεγάρου διενήργησεν αυτοπροσώπως ο εν Αλεξανδρεία διαμείνας από τινός Γενικός Διευθυντής της Τραπέζης Αθηνών κ. Ζ. Μάτσας, η δραστηρία αύτη ψυχή του κοινωφελούς καταστήματος¨.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

 

ΩΔΗ ΣΤΟ ΣΟΥΕΖ

 

Η ομορφιά σου μες στο μπλε της Ερυθράς

χωρίς βαψίματα πολλά και μακιγιέζ

σφικτά, πιστά, εσύ καρδιοκρατάς

το πέρασμα, Κανάλι του Σουέζ.

 

Μέσα στην έρημο σαν μια γλυκιά ντιζέζ

τραγούδι λες στις δυο τις λιονταρίνες

κάτω απ΄ τον Άττακα πανέμορφο Σουέζ

με τα μαλλιά σου να μπερδεύονται στις θίνες.

 

Το Τερρεπλένι ένα μάθημα σολφέζ

ένα στολίδι πα στης Διώρυγας το σώμα

στέκει στο πλάι σου μοναδικό Σουέζ

κι οι μνήμες να ζητάνε λίγο ακόμα.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ